ورود مددکاران اجتماعی در پیشگیری از تصادفات

به گزارش خبرنگار پرتال تخصصی مددکاری اجتماعی ایران و به نقل از عباسعلی یزدانی : کمپین مقابله با تصادفات رانندگی امر مبارکی است که باید به فال نیک گرفت. ورود مددکاران اجتماعی در این حیطه، اگر چه ممکن است برای عده ای از مددکاران اجتماعی ایران کمی بعید و غریب برسد اما کاملا به جا و به قاعده است.

 مداخله جامعه محور مددکاران اجتماعی در یک بحران اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نه تنها شایسته که بایسته است. مگر مددکاران اجتماعی عاملان تغییر نیستند. در ادامه بحث کوتاهی در باب لزوم ورود مددکاران اجتماعی در حوزه پیشگیری از حوادث رانندگی و کاهش عواقب آن خواهیم داشت:

در هر حادثه رانندگی از سه عامل محیط جاده، وسیله نقلیه و عامل انسانی متهمان اصلی نام برده می شود که مدل سیستمها، ارتباطی سه جانبه بین این عوامل قائل است. مطابق این مدل و نظریه پشتیبان آن، هر یک از این عوامل سه گانه بر مقصر بودن دیگری اثرگذار است. نظریات دیگر نیز علیه جنبه ها و مقصران دیگر این اتفاق اقامه دعوی می کنند.

از جمله، مدل بوم شناختی (اکولوژیک) پای استرسهای شغل، تنشهای خانوادگی و حتی سبک آموزش و تفریحات را به میان می کشد. نظریات ساختارگرایانه، با توجه به ارتباط تناتنگ صنایع (صنعت خودرو و …) با طبقه حاکم در جوامع، فقدان اراده حکومتگران را در کاهش احتمال خطر یکی از مقصران اصلی معرفی می کند.

نظریات رادیکالی چپگرا، حتی پا را فراتر می گذارند و از منتفع شدن حاکمان و یا دستکم فقدان انگیزه برای رفع موانع سلامت جاده ها یاد می کنند. هادون (۱۹۸۲) در ماتریسی، همه عوامل مذکور را ذیل سه عامل اصلی محیط، وسیله و انسان خلاصه می کند و راه حل قطعی آن را استفاده از تفکر سیستمی می شناسد.

رویکردهای روانی- اجتماعی جدید اما به جای آنکه هم و غم خود را صرف یافتن مقصران اصلی و فرعی کنند به دنبال راهکار می گردند.

رویکرد سلامت عمومی یک مسیر حل مسئله برای مدیریت سوانح رانندگی معرفی می کند. در رویکرد سلامت عمومی چهار چیز باید در رابطه با مسئله مشخص شود:

در مرحله اول شناخت مسئله که با پاسخ سوالاهای چه چیزی، چه کسی، چه زمانی، چه مکانی و چگونه معلوم خواهد شد.

در مرحله دوم دلایل ایجاد مسئله یا در واقع، چرایی سوانح بحث می شود.

در مرحله سوم چه باید کرد و اینکه چه برنامه یا اقدامی را می توان انجام داد تا شواهد لازم و کافی برای اقدامات وسیع و پهن دامنه بر اساس آنها شکل گیرد. و نهایتاً در مرحله چهارم آیا فعالیتهای انجام شده مثمرثمر بود یا نه. به این ترتیب، یک خط مشی عملیاتی برای مدیریت و کاهش تصادفات پی گرفته می شود.

مددکاران اجتماعی نیز در این وقایع، می توانند به طور موثری نقش آفرینی کنند.

نظریه پردازان جدید این حرفه پیش بینی کرده اند که مددکاران اجتماعی همچون سایر افراد متخصص حوزه روانی-اجتماعی درسالهای آینده جهت گیری متفاوتی را در پیش خواهند گرفت که بر سه نشانگر سرعت، دقت ماندگاری و وسعت تأثیرگذاری تأکید خواهد داشت. مطابق این ایده، در آینده مداخلاتی طرفدار بیشتری خواهد داشت که اولا تشخیص و مداخله سریعتری داشته باشند و از این حیث، تمرکز بر مداخلات روانپویانه به تدریج مطرود خواهند شد. ثانیاً از آسیب بیشتر به آسیب دیدگان پرهیز کنند و تنها اقداماتی را در اولویت قرار دهند که پیش از آن شواهد عملیات و نظری کافی و نسبتا متقن برای مثمرثمر بودن آنها و مانایی اثر آن مداخلات فراهم شده باشد و از این حیث، پژوهشهای تجربی و مداخله ای حائز اهمیت والایی خواهند شد و نهایتا اینکه اقداماتی در اولویت خواهند بود که با انرژی کمتر بر تعداد بیشتری از افراد نجات دهد از این حیث،بازدهی بالاتر شامل، انرژی و هزینه کمتر و درعین حال، دامنه زمانی و جغرافیایی وسیعتر شاخصهای اصلی ارزشیابی مداخلات خواهند بود.

مددکاران اجتماعی نوین، اولویت خود را بر تحقیق جامعه سالم خواهند گذاشت. شهری جامعه سالم در تعریف مددکاران اجتماعی نوین جامعه ای است که اعضای آن در جهت رشد و شکوفایی روزافزون خود و نه فقط تلاش برای زنده ماندن و بیمار نبودن خواهند کوشید. مددکاران اجتماعی باور دارند که در جامعه سالم، همه به هم مربوط اند. همانگونه که یک اقدام خطرآفرین می تواند غیراز خود فرد خطاکار، به سایرین نیز آسیب بزند، اقدام موثر هم تنها با تشویق و همراه کردن سایرین امکانپذیر خواهد بود. یک اقدام جامعه محور، مثل هشدار به بالابودن تصادفات رانندگی، با جلب مشارکت مردمی امکان پذیر است.

سه شاخص مهم یک جامعه شهری سالم یعنی، محیط فیزیکی سالم،(شامل نور مناسب، هوای پاک، ترافیک روان و آلودگی صوتی کم)، محیط اجتماعی ارامش بخش (وجود تعداد پایین جرم کم، امنیت بالا و فقدان هرچیزی که اطمینان افراد به امنیتشان را خدشه دار کند) و دسترسی مناسب به خدمات شهری (از حافظین سلامت جسمانی و روانی گرفته تا حمل و نقل مطمئن و کافی و امکانات ارتباطی مناسب) ابزارهای لازم برای تحقیق جامعه سالم اند.

بر همین اساس، مددکاران اجتماعی هم جهت با سایر متخصصین حوزه علوم اجتماعی و روانی خود را متعهد می دانند تا علاوه بر هشدار مدام و مداخله موثر در مقابله با آسیب های اجتماعی، به همه آلاینده های جامعه سالم از ترافیکهای خارج از استاندارد و هوای آلوده شهرها گرفته تا هر آنچه که محیط زیست بشر را به خطر می اندازد واکنش نشان دهند.