خودآگاهی به معنای توانایی شناخت خود و آگاهی از خصوصیات، نقاط قوت و ضعف، احساسات، خواسته ها و نیازها، اهداف، ارزش ها ودر کل آگاهی و شناخت ابعاد وجودی خود است. این مهارت به افراد کمک می کند دریابد دارای چه ویژگی‌هایی است؟ از نظر روحی و روانی در چه شرایطی می باشد، چه نیازهایی دارد و چه اهدافی را در زندگی دنبال می کند.

 تصویری كه هر فرد از خود در ذهن دارد از كودكی در وی شكل می گیرد و واكنش های اطرافیان در شكل گیری این تصویر نقش مهمی دارند. مواجهه با خود واقعی کار بسیار سختی است ولی برای تبدیل شدن به یک فرد با کفایت کاملا ضروری است. اقرار به این واقعیت که چگونه آدمی هستیم این امکان رابه فرد می دهد تامسئولیت رشد فردی و تقدیر وسرنوشت خود را به‌دست بگیرد. علاوه براین هر فرد یك تصویر دلخواه از خود نیز در نظر دارد كه هر چقدر تصویر خویشتن وی به آن نزدیكتر باشد، عزت نفس یا احساس ارزش به خویش مثبت تری خواهد داشت. فواید خودآگاهی چیست؟

مهارت خودآگاهی به فرد کمک می کند تا بتواند:

1- احساسات خود را شناسایی کند. از این احساسات آگاه شده و آنها را در خود کنترل نماید. ناتوانی در کنترل احساسات می تواند به بزهکاری، اعتیاد، درگیری و خشونت با دیگران بیانجامد.

2- بر نقاط قوت و ضعف خود آگاه شده و بر تسلط بیشتری برخود داشته باشد.

3- از نیازهای خود آگاه شود و از مسیرهای سالم به رفع نیازهای خود بپردازد.

4- اهداف واقع بینانه ای برای زندگی خود تعیین نماید.

6- احساس ارزشمندی نسبت به خود داشته باشد و ئارزش خود را در زندگی بیابد.

7- فرایند هویت یابی خود را به طور سالمی به انجام رساند.

راههای خودشناسی

الف- شناخت نقاط قوت و ضعف خود (افزایش نقاط قوت و کاهش نقاط ضعف)

ب- خودارزیابی مستمر به منظور تغییر و ارتقاء خود

ج- شناخت نیازهای خود و تلاش در جهت رفع آنها

د- تنظیم هدف های زندگی خود در راستای رشد (هدف زندگی باید مشخص، قابل اندازه گیری، دست یافتنی، منطقی و محدود به زمان تنظیم گردد). 

مهارت همدلی

همدلی، به فرد این امکان را میدهد که احساسات و حالاتی را در دیگری بفهمد که تا کنون تجربه نکرده است. همدلی باعث می شود فرد بتواند زندگی دیگران را حتی زمانی که در آن شرایط قرار ندارد درک کند. همدلی باعث می شود که فرد از سطح خود فرا تر رفته ودیگران را عمیق تر درک نماید.

همدلی کمک می کند تفاوتها را بپذیریم و ارتباطهای بین فردی مناسبتری با افراد مختلف برقرار کنیم.  بهبود روابط اجتماعی در موقعیت های فرهنگی و قومی متفاوت، ازمهارت های لازم برای زندگی امروز است و بدون آن، هر لحظه ممکن است کینه ها وخصومت های افراد نسبت به یکدیگر تشدید شود. در یک زندگی جمعی، موفقیت و پیشرفت بستگی به تعامل همه اعضا با یکدیگر دارد. بطوریکه هر کس با استفاده از مهارت های بین فردی خود، احساس مسئولیت و اعتماد و احترام متقابل، مشارکتی فعال را از خود نشان دهد. بااستفاده از مهارت همدلی مشارکت موثرتری خواهیم داشت وروابط بین فردی خودراتقویت می کنیم.

با همدلی ضمن ایجاد ارتباط بهتر افراد با یکدیگر، می توان موجبات کاهش بسیاری از فرار ازمنزل ها، افت های تحصیلی، افسردگی، خودکشی، خشونت، کودک آزاری و بدرفتاری با فرزندان را فراهم آورد. همچنین زمینه کاهش رفتارهای خشن در مدرسه و جامعه و تبعیض و پیش داوری درمورد افراد فر اهم  گردد.

روش های تقویت مهارت همدلی

یکی ازتکنیکهای تقویت مهارت همدلی، تکنیک جابجائی نقشهاست که طی آن فرد خود را در موقعیت و نقش طرف مقابل قرارمی دهد وشرایط موجودرا از دید او نگاه می کند. باید توجه داشت که مقصود ازهمدلی، داشتن حسی مشابه فرد دیگرنمی باشد. مهم این است که با استفاده از فرآیندهای شناختی بتوان موقعیت وی را درک کرد.