سالمندی دوره ای از زندگی انسان است که به دلیل مشکلاتی که دراین دوره فراروی سالمند قرار می گیرید بسیار حایز اهمیت است.براین اساس درطبقه بندی انواع معلولیت ،سالمندی را برای توجه بیشتر دولتها درگروه معلولیت های جسمی قرار داد ه اند.ازاین رو مددکاران اجتماعی به عنوان یکی ازاعضای تیم توان بخشی ضرورت دارد تابا سالمندان و ویژگیهای ایشان ومشکلاتی که آنها راتهدید می کنند ،آشنایی داشته باشند.آنچه درادامه می خوانید دررابطه باسالمندی وپیامدهای این دوره می باشد.

جمعیت سالمندان به سرعت در حال افزایش است. با افزایش جمعیت آنها، مسائل و تجارب زندگی شان بر سیاستهای اجتماعی و خدمات بهداشتی و رفاه اجتماعی تأثیر می گذارد }بر اساس یک شاخص جمعیتی، معمولاً اگر بیش از 12 درصد کل جمعیت، 60 سال و بالاتر و یا بیش از 10 درصد کل جمعیت، 65 سال و بالاتر باشد، جمعیت، سالخورده تلقی می شود. در تعریفی دیگر، سازمان ملل متحد نیز کشورها را به سه نوع ساخت جمعیتی جوان، بزرگسال و سالخورده تقسیم کرده است که مشخصه آنها میزان نسبت جمعیت سالمند در این کشورهاست. به این صورت که کشورهای دارای جمعیت جوان، آنهایی هستند که نسبت سالمند آن زیر 4 درصد باشد، کشورهای دارای جمعیت بزرگسال، آنهایی هستند که نسبت سالمند آن بین 4 تا 6 درصد باشد و کشورهای دارای جمعیت سالخورده، آنهایی هستند که نسبت جمعیت سالمند آن، بیش از 7 درصد یا بیشتر باشد.

با افزایش تعداد سالمندان، این تصور نیز رواج می یابد که مشکلات شدید اجتماعی، عاطفی، بهداشتی و مالی که سالمندان گرفتار آنها می شوند، سالمندی را به تجربه ای ناشاد و گاهی بر اضطراب و افسرده کننده تبدیل می کند. بسیاری از سالمندان دچار مشکلات اجتماعی و عاطفی، بدون هیچ تشخیص و درمان خاصی زندگی می کنند، زیرا تصور می شود که علایم زمینه ساز اضطراب و افسردگی، ماهیتاً جسمی هستند، متخصصان بهداشت روانی غالباً بر این باورند که سالمندان نه انگیزه ای برای درمان دارند و نه درمانها را موثر و مناسب می دانند. چنین باوری سبب می شود که بسیاری از سالمندان در تلاش برای مقابله با مسایل عاطفی شدید، بدون هیچ کمک کافی رها شوند در این فصل توضیح داده خواهد شد، تعداد سالمندانی که با اضطراب و افسردگی، دست و پنجه نرم می کند، بسیار زیاد است و با افزایش جمعیت این گروه سنی، تعداد سالمندان دچار مشکل نیز افزایش می یابد. مشکلات مربوط به سلامتی، از دست دادن عزیزان، عدم تأمین مالی، نداشتن گروه حمایتی، افزایش احساس انزوا و فقدان احساس خود ارزشمندی، از جمله مشکلات شایعی هستند که به علایم جدی اضطراب و افسردگی منجر می شوند و غالباً بسیار سالمندان آنها را تجربه می کنند.

آمار سالمندی در ایران

براساس گزارش مرکز آمار ایران، جمعیت سالمندان ایران در سال 1370 برابر 58 درصد و در سال 1375، 6.6 درصد جمعیت بوده است. در سال 1385، 7.27 درصد جمعیت ایران بالای 60 سال بوده است. در واقع از سال 1335 یعنی ظرف 50 سال 33 درصد افزایش داشته است. پیش بینی می شود در سال 2021 (1400 شمسی) جمعیت بالا ی 60 سال به بیش از 10 درصد برسد و تا سال 2050 (1429 شمسی) از مرز 20 درصد بگذارد. همچنین پیش بینی می شود که در فاصله 20 ساله 1385 تا 1405 به میانه سنی جمعیت کشور 10 سال افزوده شود. مطابق برآوردهای مراجع بین المللی، جمعیت سالمند ایران از سال 1419 نسبت به سایر نقاط و حتی میانگین جهان رشد سریعتری خواهد داشت و تا سال 1424 از میانگین رشد جمعیت سالمند جهان و 5 سال بعد از آن، از آسیا پیش خواهد گرفت.

تغییرات جسمانی در پیری

تغییرات حسی

شنوایی: حدود 30 درصد از افراد بالاتر از 60 سال دارای نقص شنوایی هستند. اما تقریباً 33 درصد افراد 75-84 ساله و حدود نیمی از افراد بالاتر از 85 سال دچار افت شنوایی می شوند. شنیدن صحبتها برای آنها دشوار است، به ویژه هنگامی که فرد سخنگو صدای زیری دارد با امواج زمینه ای در گفتگو تداخل می کند.

بینایی: همراه با سالمندی، میدان دید پیرامونی کاهش می یابد و فرد مجبور است برای دیدن اطراف، سرش را بچرخاند. ضعیف شدن عضلات چشم و تار شدن عدسی همراه با سالمندی اتفاق می افتد و تغییرات متعدد بینایی به دلیل همین ضعف هاست. سالمندان در متمرکز کردن بینایی شان بر اشیای نزدیک دچار مشکل می شوند و عینک می تواند این عیب انکساری را اصلاح کند. مشکلات جدی بینایی مانند آب مروارید، آب سیاه و نابینایی در 7 تا 15 درصد سالمندان وجود دارد.

تغییرات در استخوانها و عضلات

سالمندان، مخصوصاً افراد بسیار پیر در برابر شکستگی استخوان آسیب پذیر هستند. علاوه بر این، مفصلها سخت می شوند و رباطهای میان استخوانها نیز آلاستیسیته (قابلیت ارتجاعی) خود را از دست می دهند. درد دست و پا در نتیجه همین تغییرات است.

گوارش

سیستم گوارشی در برابر هیجان بسیار حساس است. فرد سالمند ممکن است هنگامی که افسرده یا نگران است یا احساس تنهایی می کند دچار معده درد یا بی اشتهایی شود. ارتباطهای منظم با دوستان و خویشاوندان به صورت حضوری با تماس تلفنی می تواند به پیشگیری از این قبیل مشکلات کمک کند، کم بودن تحرکات روده ای و ابتلا به یبوست در سالمندان تقریباً شایع است.

جریان خون

قلب سالمندان نسبت به قلب افراد جوان، کندتر می زند و کمتر می توان خون را در سراسر بدن پمپاژ کند. این امر موجب می شود که سالمندان، انرژی و بنیه کمتری برای کار فیزیکی داشته باشند. علاوه بر این، کم شدن گردشش خون در بدن موجب حساسیت سرماییبه ویژه در دستها و پاها می شود.

تمایلات جنسی

میل جنسی و توانایی جسمی برای برخورداری از رابطه جنسی در طول عمر، تداوم دارد. از دست دادن علاقه به روابط جنسی معمولاً ناشی از مسایل عاطفی، مصرف دارو یا بیماری است و نه ضرورتاً به علت سالمند شدن، تغییرات در پاسخهای جنسی و ارگانهای جنسی منجر به تغییراتی در دفعات و الگوی فعالیت جنسی می شود، البته سلامت خود فرد سالمند و وجود یک شریک جنسی سالم و مشتاق از عوامل مهم در ابراز تمایل جنسی است.

منابع و ماخذ

-    یزدانی، عباسعلی (1392) ، مددکاری اجتماعی در قرن 21 ، انتشارات جامعه شناسان.
-    محمودیان، سید احمد؛ گنجی ، فروزان؛ حیدر زاده، آبتین.(1382) تاثیر ارایه خدمات مددکاری اجتماعی در کاهش نیازهای بهداشتی – درمانی سالمندان.مجله دانشگاه علوم پزشکی خدمات بهداشتی درمانی قزوین.
-    مرکز آمار ایران 1385
-    راسل، مهدی؛ اردلان، علی (1386) آینده سالمندی و هزینه های خدمات سلامت : هشداری برای نظام سلامت کشور. فصلنامه سالنمد.
-    سجادی، حمیرا؛ بیگلریان، اکبر.(1385) . کیفیت زندگی سالمندان زن در آسایشگاه خیریه کهریزک . فصلنامه پایش.
-    گروه سلامت و خدمات انسانی ایالات متحده (2004) سوء مصرف مواد در میان سالمندان :یک اپیدمی دایمی در : سوء مصرف در سالنمدان : پروتکل توسعه درمان . برگرفته از:http://www.health.org/govpubs