به تازگی برخی از دانشجویان کنجکاو هستند، درس مددکاری اجتماعی بالینی  که در دوره دکترای تخصصی رشته مددکاری اجتماعی تحصیل و تدریس می شود، چیست و چگونه رویکردی را شامل می شود، لذا ما بر آن شدیم تا این مهم را به صورت اختصار برای علاقمندان این این رشته تشریح نمائیم. ابتدا می توان گفت که دانشجویان مددكاری اجتماعی بالینی می‌توانند كارورزی بالینی خود را به منظور كار مستقیم با افراد و خانواده و گروه‌ها به عنوان هدف اصلی انتخاب كنند. در این رشته توانایی‌های دانشجویان در ارزیابی، تشخیص و درمان و همچنین پیشگیری از مشكلات متنوع رفتاری و  احساسی (Emotional and Behavioral Problem) توسعه می یابد. در این رشته مهارتهای فراوان مددكاری اجتماعی، تئوری های رفتار انسان، كار عملی مبتنی برتجربه مستقیم، برای یادگیری دانشجویان آموز داده می شود.

تئوری‌های شخص در محیط از دانشهای پایه ای برای فرایند آموزشی در این رشته می باشد. زیرا این نظریه ها بر منابع اجتماعی و افراد و خانواده و گروه ها و همچنین ارتباط متقابل ما بین انسان ها و محیط شان متمركز هستند. دانشجویان در این فرایند آموزشی این رشته از چارچوب هایی برای ارزیابی و مداخله استفاده می كنند كه عبارتند از : تئوری‌های شناختی- تئوری‌های رفتاری- روان پویشی و سیستم های خانوادگی.

كارورزان مددكاری اجتماعی بالینی یاد می‌گیرند كه چگونه از روابط حرفه ای شان برای مصاحبه های هدفمند و فعالیت های برنامه ریزی شده درمانی با مددجویان و منابع متحرك در محیط آنها استفاده كنند. علاوه بر آن مهارتهای مداخله ی خانوادگی و فردی را نیز آموزش می بینند. دانشجویان این رشته همچنین مهارت كار گروهی را به عنوان كلیدی در كارورزی بالینی، یعنی پلی ما بین مددكاری اجتماعی و افراد و سیستم های بزرگتر یاد می گیرند.

اصول راهنمایی برای مددكاران اجتماعی بالینی با یك دیدگاه قوی درباره حفظ شان و مقام و ارزش انسان شروع می شود. همچنین اعتماد و اطمینان مددجو- توانمند سازی مددجو- خود تصمیم گیری مددجو از دیگراصول می باشد.

دانشجویان در این رشته همچنین یاد می‌گیرند كه در كار خود فهمی از سیاست اجتماعی و سیستم های اجتماعی برزگ تر داشته باشند، همچنین با این دیدگاه كه چگونه این سیاستها و سیستم ها بر مددجویان و مددكاران اجتماعی تاثیر می‌گذارد، كار بكنند.

مددكاران اجتماعی بالینی در زمینه های كاری متنوعی بكار گرفته می شوند كه شامل: سلامت روانی، رفاه كودك و خدمات مربوط به كودكان، بیمارستانها و كلینیك های سلامت و بهداشت، كلینیك های نوتوانی، خدمات خانواده، مدكاری اجتماعی در مدرسه، كار با سالمندان، میانجی گری خانواده و همچنین مددكاری اجتماعی بالینی فرصتهایی برای كار كاربردی در دیگر موقعیت های خانوادگی و فردی فراهم می نماید. دوره های مددكاری اجتماعی بالینی، بر روی امور زیر كه لازمه ی كار بالینی هستند متمركز می شود:

مددكاری اجتماعی بالینی با افراد
مددكاری اجتماعی بالینی با خانواده ها
مددكاری اجتماعی  بالینی با گروه ها

همچنین در بعضی از كارورزی های بالینی چندی از مهارتهای پیشرفته انتخاب و آموزش داده می شوند كه شامل:

•    كار گروهی پیشرفته
•    پویایی گروه
•    خانواده درمانی
•    كار بالینی با زوجین
•    مددكاری بالینی با كودك
•    كار روانكاوی با افراد بزرگسال
•    درمان های زمان دار مفید و مختصر
•    مددكاری اجتماعی بالینی با افراد تروما
•    كار با سوء مصرف مواد و الكلیسم(مداخله اولیه)

همچنین دانشجویان در این رشته می‌توانند به صورت كامل و تخصصی بر روی زمینه های زیر متمركز شوند: كار گروهی- خانواده درمانی- تروما- سالمندی- درمان های رفتاری.
علاوه بر آن همزمان با دوره های كارورزی، كسب مداركی شامل سلامت عمومی و خداشناسی دانشجویان را قادر می سازد كه مهارتها و دانش هایشان را در كارورزهای بالینی به طور خاص غنی نماید. چه تفاوتی ما بین مددكاران اجتماعی بالینی و مددكاران اجتماعی غیر بالینی وجود دارد؟

مددكاران اجتماعی بالینی و مددكاران اجتماعی غیر بالینی دو مورد متفاوت هستند و نقش آنها نیز در كار با افراد متفاوت است. وابستگی فرد به تجربیات قبلی، شخصیت فرد، سلایق فردی از جمله مواردی هستند كه ممكن است بر انتخاب فرد برای كار در حوزه های بالینی و غیر بالینی اثر گذار باشد. بعد از یك فهم ماهرانه و استادانه راجع به تفاوتهای این دو شما باید تصمیم بگیرید كه بیشتر در كدام حوزه مناسب و شایسته هستید و انتخاب خود را قبل از آنكه فارغ التحصیل شوید انجام دهید.

مددكاران اجتماعی غیر بالینی می توانند حداقل با یك مدرك كارشناسی شروع به كار كنند. اما بسیاری از آنان با مراجعه به مدارك ارشد و بالاتر می توانند تجربیات جامع و فراگیری را برای كارشان فراهم نمایند. مددكاران اجتماعی غیر بالینی ممكن است در سازمان های خصوصی و عمومی و درمانی، همچنین مدیریت موردی و كارهای اجرایی بیشتر مشغول به كار شوند. بسیاری از اوقات مددكاران اجتماعی غیر بالینی كار عمومی انجام می دهند، یعنی با مشاوره و كمك كردن به مراجعانشان با هر آنچه (مسائل) كه با آن درگیرند،  خدمت می كنند. یعنی شكلی از كار كردن را با افراد شبیه ایمن نمودن شغل جدید، انطباق، همكاری در برنامه های نوتوانی از خود نشان می دهند، یعنی مددكاران اجتماعی غیر بالینی به طور عادی با مددجویان به صورت مشاوره ای و ارائه خدمت در یك سیستم جامع فعالیت می كنند.

شما به عنوان مددكار اجتماعی بالینی تا حد زیادی، مشكلات عمیق و بحران های خانوادگی را تعدیل می كنید. و به طور حتم به مدارك ارشد و دكتری نیازمند هستید. مددكار اجتماعی بالینی در مشكلات عمیق چون بیماری های جدی (سرطان)، سوء استفاده جسمی و جنسی، بحران های خانوادگی مداخله می نماید. اكثر كارهای مربوط به حوزه بالینی شامل روان درمانی، مشاوره و مصاحبه ساختار یافته، و درمان می باشد. انجمن بین المللی مددكاری اجتماعی خطوط راهنمایی و اصولی را برای مددكاران اجتماعی بالینی در هنگام ارائه خدمت به مراجعان طراحی نموده است كه شامل موارد زیر می باشد:

1.    ایجاد و حفظ روابط متقابل و دوگانه ی احترام، پذیرش و اعتماد
2.    جمع آوری و تفسیر اطلاعات مربوط به حوزه ی سلامتی، فردی، محیطی و اجتماعی مددجو
3.    ارزیابی و درمان مشكلات با دانش تخصصی
4.    ایجاد اهداف قابل دستیابی برای مددجو
5.    تسهیل تغییرات شناختی، رفتاری و موثر سازگار با اهداف درمان
6.    ارزیابی موثر خدمات درمانی فراهم شده برای مددجو
7.    شناسایی كردن منابع مناسب و ابزارهای مورد نیاز برای مشكل مددجو
8.    حمایت مددجو در تسهیل ارائه خدمات توسط موسسه
9.    همكاری موثر با دیگر مددكاران اجتماعی و حرفه های مرتبط، زمانی كه مناسب و ضروری است.

---

مآخذ

Boston University School of social work. http://www.bu.edu/ssw/academics/msw/concentrations/clinical
The Social Work Degree. Net blog is written by Amanda Body, a social worker for Child Protective Services in Jefferson County, Kentucky.

مترجم:
•    بهزاد خدری، دانشجو دكتری مددكاری اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی