نقش خانواده‌های سهلگیر، سختگیر و مقتدر پرداخته شد، در این بخش با توضیح الگوها و رفتار والدین، مطلب را پی می گیریم.

نظام باز و بسته خانوادگی.

نظام خانوادگی را از جهت دیگر می‌توان به نظام «باز و بسته» تقسیم كرد.

در نظام  باز خانوادگی.

الف-   سطح ارزش اعضاء خانواده بالاست و هر یك از اعضاء ارزش دیگری را درك می‌کند و به او احترام می گذارد.

ب -  ارتباط اعضاء خانواده با یكدیگر صادقانه، روشن و مستقیم است. از بیان مطالب ترسی ندارند و مقاصد خود را به وضوح بیان می‌کنند.

ج -  قواعدی كه حاكم  بر خانواده است انسانی، قابل انعطاف و تغییر ناپذیر است. هر یك از اعضاء خانواده می‌تواند آزادانه نیازها و خواست خود را بیان كند و پذیرای انتقاد سایرین باشد.

نظام بازخانوادگی محلی مناسب برای رشد اعضاء و تبادل نظر و بالندگی است. دراین خانواده هرفردی به تناسب توان واستعداد خود رشد می‌یابد و پیشرفت می‌کند.

در مقابل، در نظام بسته خانوادگی. الف – ارزش اعضاء خانواده پایین است. هركدام از اعضاء، دیگری را تحقیر می‌کند  و به او احترام نمی گذارد.

ب – ارتباط اعضای خانواده با یكدیگر غیر صادقانه و مبهم است. معمولاً اعضاء خانواده  یكدیگر را سرزنش می‌کنند و مطالب را به صورتی پوشیده  و به اصطلاح مبهم بیان می‌کنند.

ج – قواعد حاكم برخانواده غیر انسانی، خشك و تغییرناپذیراست. هركس در این خانواده به فكر خویش است و توجهی به نیازها و خواسته های سایر اعضاء ندارد.

در نظام بسته آشفتگی مشهود است. گرچه خانواده‌ها مشكلات خود را در قالب مشكل یكی از اعضاء  و غالباً كودكان و نوجوانان بیان می دارند ولی باید مشكل را در ساخت خانواده و نظام آن و در شبكه ارتباطات خانوادگی جستجو كرد.

در خانواده هایی كه مشكل دارند خانواده درست سازمان نیافته، هر یك از اعضاء نقش خود  را درست ایفا نمی كند،   دارای شبكه ارتباطی مناسبی نیست و پیامها به صورت صادقانه و روشن رد و بدل نمی شود.

لازم به ذكر است كه شبكه ارتباطات فقط شامل پیام كلامی نمی شود. بلكه شامل  كلمات، وضعیت بدن، اشارات وعلائم و حتی نحوه لباس پوشیدن و آراستگی ظاهر نیز هست.

---

منابع : 1- احدي، حسن و جمهري، فرهاد. روان شناسي رشد. انتشارات پرديس. تهران. ۱۳۸۰ تو- اتکينسون و ديگران. زمینه‌ی روان شناسي (ج ۲).ترجمه‌ی دکتر محمد نقي براهني و ديگران. انتشارات رشد. تهران. ۱۳۸۱ 3-کو ئن، بروس. درآمدي به جامعه شناسي. انتشارات توتيا. تهران ۱۳۷۵ چهار-گيدنز، آنتوني. جامعه شناسي. ترجمه‌ی منوچهر صبوري. نشر ني. تهران.۱۳۷۸ 5- مجله‌ی مشاور مدرسه.