بررسی آثار پدیده طلاق بر فرد ، خانواده و جامعه (3)

اگر در گذشته درباره ی طلاق و عواقب و پیامد های آن کمتر سخن رفته شاید یکی از دلایل این باشد که تعداد موارد طلاق به اندازه امروز نبوده است. زندگی اجتماعی امروزه طوری شکل گرفته که بیش از پیش موجبات جدایی و تفرقه و از هم گسستن پیوندهای خانوادگی را فراهم آورده است.

طلاق یکی از آسیب های اجتماعی است که در چند دهه اخیر در اکثر کشورهای جهان رشد روز افزونی داشته است.کشور ایران نیز مستثنی از این جریان نیست. طلاق برای زوجی که دیگر نمی توانند با هم زندگی کنند، بصورت راه حل اجتماعی پذیرفته ای در آمده است. بسیاری از دولت ها با تصویب قوانینی در جهت تسهیل و تسریع تشریفات قانونی طلاق، این احساس عمومی را تقویت کرده اند.(کوئن.ص133:1382) با این اوصاف طلاق در زمره غم انگیزترین پدیده-های اجتماعی است که در ادامه به بررسی آثار و ابعاد اجتماعی طلاق پرداخته می شود.

بررسی ابعاد اجتماعی طلاق در جامعه

طلاق پدیده ای است به تمام معنی اجتماعی و همانند نهاد اجتماعی عمل می كند ، تعادل انسان ها را برهم زده ، آثار شومی را در جامعه بر جای می گذارد، منجر به كاهش انسجام و یكپارچگی اجتماعی (Solidarity) می-شود وسنگ بنای اجتماع را از هم می گسلد. زمانی كه جامعه در معرض آسیب های بنیادی است، روابط اجتماعی بیمار می باشد و فساد گوشه گوشه جامعه را دربرگرفته است.

طلاق یك معلول است، از آن رو كه تابع شبكه پیچیده و به هم پیوسته ای از عوامل اجتماعی است.  هر چند ازدواج امری مربوط به دو فرد است، لیكن طلاق امری اجتماعی می باشد كه صدمه و زیان آن دامان جامعه را نیز فرا می گیرد و جامعه را از حركت باز داشته و آن را عقیم و سترون می كند.

طلاق روح پویایی را می كشد و علاقه و اشتیاق جوانان را به تشكیل خانواده سست می كند و اعتماد اجتماعی را سلب و مخدوش می نماید. به بیانی دیگر طلاق شرایطی را ایجاد می کند که منجر به از دست دادن حمایت اجتماعی خانواده، کاهش نفوذ اجتماعی و حتی گاه تضعیف موقعیت ها و فرصت های اجتماعی فرد می شود. طلاق همچنین پدیده ای جمعیتی است كه به لحاظ كمی و كیفی بر ساخت جمعیت اثر می نهد زیرا تنها واحد مشروع و اساسی تولید مثل، خانواده می باشد كه با وقوع طلاق از هم می پاشد. از سوی دیگر طلاق بر كیفیت جمعیت تأثیر دارد، چون فرزندان و نسلی كه از نعمت خانواده محروم هستند، به احتمال زیاد فاقد شرایط لازم در احراز مقام شهروند مسئول خواهند بود.

طلاق اثرات اقتصادی نیز برای جامعه دربرخواهد داشت، زیرا تعادل روحی نیروی انسانی تولید و خدمات را در جامعه برهم می زند و منجر به بروز اثرات سهمگینی در حیات اقتصادی جامعه خواهد شد.  

طلاق نماد یك مشكل ارتباطی سالم و صحیح بین افراد است، این مشكل ارتباطی در سطح كوچك (خانواده) می تواند در بعد وسیع تر (جامعه) نیز شیوع و گسترش یابد و ارتباطات انسانی را مختل نماید.

هیچگاه مطالعه آسیب شناسی اجتماعی و انحرافات اجتماعی بدون توجه به طلاق امكان پذیر نیست. وقتی بنیان نهاد خانواده دستخوش ضعف و عدم استواری می گردد، بنیان های اخلاقی و اجتماعی كل نظام اجتماعی متزلزل شده و آن جامعه به سوی جرائم گوناگون سوق داده می شود. طلاق می تواند موجب افزایش آسیب های اجتماعی از قبیل اعتیاد، الكلیسم و انحرافات جنسی شود، از سوی دیگر طلاق یكی از عوامل مؤثر در افزایش نرخ خودكشی می باشد. طلاق در یك جامعه به مثابه تزلزل اجتماعی و عدم ثبات جامعه است كه می تواند منجر به كم بها شدن خانواده و ارزش های خانوادگی در آن جامعه شود.