اين توانايي بايد تا آن جا باشد كه مربيان و والدين به پيغام‌ها و نيازهاي كودكان خود آگاهي داشته باشند، بتوانند آن ها را بررسي و تفسير بكنند و بدون معطلي به طور صحيح و بدون تناقض به آن ها پاسخ گويند. (Engle and Ricciuti 1995).

نوع پاسخ‌ مناسبي كه به نيازهاي كودك داده مي‌شود در دوره‌هاي مختلف رشدي كودكان متفاوت است. براي مثال نوع پاسخي كه مراقب و يا والدين به گريه و يا نق‌نق‌هاي كودكان نشان مي‌دهند بستگي به سن آن‌ها دارد. در مورد يك نوزاد پاسخ مناسب به نق‌نق ممكن است نوازش و يا بغل كردن او باشد، در حالي كه در مورد كودك بزرگ‌تر ممكن است حرف زدن و گفت‌و‌گو با كودك باشد.

اگر مراقب تفسير اشتباهي از علت گريه كودك داشته باشد، ممكن است نيازهاي كودك برآورده نشود.

مثال ديگري كه اهميت پاسخ مناسب به نيازهاي كودك را نمايان‌گر مي‌سازد توسط(Engle, Lhotska, and Armstrong 1997 ارايه شده كه در رابطه با تغذيه است. براي مثال داشتن ساعاتي منظم براي صرف غذا در سنين 2 و 3 سالگي بسيار مناسب است. در حالي كه قرار دادن زمان‌هاي منظم و برنامه‌ريزي شده در سال اول تولد باعث كم شدن شير مكيده شده توسط نوزاد و كوتاه شدن مدت شيردهي مي‌شود. غذا دادن به كودكان توسط يك بزرگ‌سال با قاشق براي يك كودك 7 ماهه مناسب است اما اين شيوه براي يك كودك 2 ساله مناسب نيست، زيرا او مي‌خواهد خودش بدون كمك غذا بخورد.

پاسخ‌دهي هم چنين در رشد زبان تكلمي نقش دارد. حتي قبل از آن كه كودكان قادر به صحبت كردن باشند. كودكان كلمات ساده پدر و مادر خود را متوجه مي‌شوند و مي‌توانند رد و بدل شدن مكالمات را بفهمند. والديني كه با زبان ساده با كودكان خود صحبت مي‌كنيد و يا به بازي‌هاي شفاهي كودكان پاسخ مي‌دهند به كودكان خود كمك مي‌كنند تا زبان را بهتر آموخته و توانايي‌ آن‌ها را در ابراز خويشتن بالا مي‌برند.

عقيده‌ي والدين در مورد سن شروع ديدن، شنيدن و يادگيري‌ مهارت‌هاي اصلي راه رفتن و صحبت كردن نيز بر رشد كودكان مؤثر است. والديني كه انتظار دارند كودكان آن‌ها در سن پايين‌تري اين فعاليت‌ها را آغاز كنند، احتمالاً‌حمايت بيش‌تري از رشد مهارت‌ها و توانايي‌ آن‌ها دارند. (براي مثال اشيايي در اختيار كودكان قرار مي‌دهند تا به آن نگاه كنند و يا در زمان مناسب توانايي‌ها و مهارت‌ها آن‌ها را پرورش داده، تقويت مي‌كنند). بنابراين دادن آگاهي به والدين در مورد مراحل مختلف رشد كودك، مي‌تواند تأثير مثبتي بر رشد كودكان داشته باشد. در هر فرهنگ واقعه‌هاي برجسته‌ي خاصي در رشد كودك مورد اهميت است. داشتن آگاهي نسبت به اين وقايع و توانايي‌ها و برقراري ارتباط بين آن‌ها و ساير توانايي‌ها بسيار حايز اهميت است. براي مثال در بعضي فرهنگ‌ها وقتي كودك مي‌تواند با آداب توالت رفتن آشنا شود، اتفاق مهمي است.

يكي از مهم‌ترين مقياس‌ها براي نشان دادن اين كه كودك به خوبي رشد نمي‌كند، سستي و بي‌حالي، ميزان كم فعاليت‌ و يا تأخير در انجام مراحل مهم رشد است. اين يك هشدار است كه مراقب بايد بدان توجه كند و كودك را بيش‌تر تشويق كند و يا بكوشد تا دليل اين مشكل را بيابد كه معمولاً اين دليل به خاطر بيماري و يا سوءتغذيه است.

منبع :EARLY CHILDHOOD AND RESOURCE PACK .Young Child Survival, Growth & Development- FIRST EDITION August 2004