چکیده مقالات چهارمین سمینار آموزش و سلامت کودکان پیش از دبستان - دوره اول کودکی برای همه ی کودکان سال هایی سرنوشت ساز است. لجبازی و نافرمانی کودکان یک مرحله ی اجتناب ناپذیر از رشد آن ها است و زمانی جنبه آسیب شناختی پیدا می کند که از نظر تداوم یا شدت، وضعیتی غیر عادی پیدا کند.

اختلال نافرمانی مقابله ای الگوی پایداری منفی کاری، نافرمانی، لجبازی، خصومت و سرکشی در برابر اولیای قدرت است. خانواده اولین و قدرتمند ترین بستر مؤثر بر سلامت جسمانی و روانی کودکان به شمار می رود. ادبیات پژوهشی مربوط به عوامل ارتقاء دهنده سلامت روانی کودکان، عمدتاً بر اهمیت خانواده و روابط والدین و فرزندان تأکید دارند.

تلاش تحقیق حاضر برای دستیابی به پاسخ این پرسش است که آیا آموزش و توانمند سازی خانواده های کودکان پیش دبستانی می تواند بر کاهش نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای مؤثر می باشد؟ با توجه به بررسی های به عمل آمده از پژوهش ها و تحقیق های موجود به این نتیجه رسیدیم که خانواده نخستین و بادوام ترین عاملی است که به عنوان سازنده و زیر بنای شخصیت و رفتارهای بعدی کودک بوده و همچنین درمان کودکان مبتلا به نافرمانی مقابله ای، از طریق آموزش والدین آن ها امکان پذیر است. آموزش والدین موجب می شود آنان آگاهی های لازم در مورد چگونگی رفتار با کودک دارای مشکل رفتاری را بیاموزند و فهم بهتری نسبت به مشکلات کودک پیدا کنند و بتوانند بهتر رفتار کودک خود را کنترل کنند و لذا کنترل و کاهش مشکلات رفتاری هم موجب آرامش مادر و هم کودک و همچنین باعث آرامش خانواده می شود و می توانند آینده ای بهتر برای کودک خود چه از نظر شخصیتی و چه تحصیلی فراهم سازنند.

از آن جایی که کودکان پیش دبستانی مرحله مهمی از زندگی خود را در این مقطع سنی دارند و آموزش درست و مداخله زود هنگام بخصوص برای کودکان دچارنافرمانی مقابله ای در این سنین می تواند آینده ای روشن همراه با سلامت روان برای آن ها رقم زند لذا پیشنهاد می شود گروه هایی چون آموزش و پرورش، مراکز بهداشتی، مهد کودک ها و پیش دبستانی های دولتی و خصوصی، بهزیستی و مراکز مشاوره ها و حتی شهرداری ها و شورای شهر زمینه آموزش والدین کودکان پیش دبستانی را به بهترین شیوه فراهم کنند.

واژگان کلیدی: توانمند سازی والدین، نافرمانی مقابله ای، کودکان پیش دبستانی، رابطه والدین و کودکان

---

نویسندگان مقاله :

1- طاهره شیرخانی (کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، آموزگار مرکز درمان اختلالات یادگیری بابلسر (نویسنده مسئول))

2- شعبان محسنی (کارشناس آموزش ابتدایی، معاون هنرستان دانش آموزان با نیاز های ویژه)