بسیاری از ما در کودکی بازی ماروپله را انجام داده ایم. و شاید خاطراتی از آن داشته باشیم. اما آیا تا به حال بازی های دوران کودکی خود و یا فرزندانمان را بررسی کرده ایم؟ آیا از خود پرسیده ایم این بازی چه هدفی را دنبال می کند؟ آیا تنها هدف آن سرگرمی است و یا هدف تربیتی مناسبی پشت آن نهفته است؟

بازی ماروپله یک بازی گروهی است، که از تعدادی خانه ی متوالی تشکیل شده است و با انداختن تاس و آمدن یک شماره فرد شروع به حرکت می کند. در میان راه در برخی از این خانه ها پله هایی وجود دارد که باعث بالا رفتن فرد و جلو افتادن او از سایرین می شود، اما در برخی خانه ها نیز مارهایی وجود دارد که با ایستادن در آن خانه فرد به خانه های پائین تر سقوط می کند. در نهایت فردی برنده می شود که در نتیجه‌ی شانس و بصورت تصادفی به مارهای کمتر و یا به پله هایی بیشتری برخورد کرده است و زودتر به خانه آخر می رسد. بعبارت دیگر تلاش افراد در این بازی هیچ مفهومی ندارد و تنها عامل پیشبرنده و یا بازدارنده خوش شانسی و بدشانسی است.
 
در روانشناسی تربیتی مبحثی وجود دارد به نام سبک های اسناد:

منظور از سبک اسناد منابع کنترل افراد است که در دو دسته اساسی خلاصه می شود:

 1- منبع کنترل بیرونی 2- منبع کنترل درونی

افرادی که منبع کنترل بیرونی دارند، موفقیت ها و شکست های زندگی خود را به عوامل بیرونی مانند بخت و شانس و یا افراد دیگر و پدیده های جاری اطراف نسبت می دهند. برای مثال دانش آموزی با منبع کنترل بیرونی علت شکست در امتحان را بد شانسی و یا بد تصحیح کردن برگه توسط معلم می داند. اما افرادی با منبع کنترل درونی علت پیروزی و شکست را در خود جستجو می کنند. در همان مثال قبل این فرد علت شکست را تلاش کم و ناکافی خود می داند. تفاوت این دو فرد در این است که اولی بدلیل اسناد شکست و پیروزی خود به عوامل بیرونی، به نقش خود در تعیین سرنوشت خویش و رقم زدن پیروزی و جلوگیری از شکست آگاه نیست. بنابراین پیشرفت چندانی در زندگی نمی کند و همیشه در حال گلایه از دیگران و حتی روزگار هستند. اما نفر دوم با منبع کنترل درونی به نقش خود در رقم زدن موفقیت ها و پیشگیری از شکست ها آگاه بوده، بنابراین همیشه در حال تلاش برای بهبود وضعیت خویش است.

همانطور که در بالا به شکل و فرآیند بازی ماروپله اشاره شد، ملاحظه می شود که این بازی منبع کنترل بیرونی را به کودک القاء می کند. بطوریکه کودک هیچ نقشی در تلاش خود برای بهبود عملکرد مشاهده نمی کند. پس به مرور زمان سبک اسناد بیرونی کودک تقویت می شود. که به عنوان یک عامل بازدارنده برای پیشرفت در کودک عمل خواهد کرد. امروزه نسخه های مجازی بازی ماروپله نیز به بازار آمده است. بطوریکه با چرخی کوتاه در فضای الکترونیکی به راحتی این بازی در دسترس است.

از این رو به والدین پیشنهاد می شود، هنگام تهیه یک بازی برای کودک خود حتماً از اثرات و جوانب مختلف آن بر روی کودک آگاهی های لازم را کسب کرده و سپس آن را در اختیار کودک بگذارند. چراکه اثرات تربیتی بازی در کودکان در طولانی مدت غیر قابل انکار است.

طاهره آذری ارقون
كارشناس مددكاری اجتماعی - کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی