چکیده مقالات چهارمین سمینار آموزش و سلامت کودکان پیش از دبستان - با آن که ارزیابی کیفیت مهد کودک ها و مراکز پیش دبستانی از اهمیت زیادی برخوردار است اما در مورد مفهوم و مؤلفه های کیفیت و چگونگی اندازه گیری آن اختلاف نظر وجود دارد.

در این مطالعه که داده های آن متعلق به پروژه کودکی در ایران"، نخستین پژوهش طولی رشد و تحول کودکان کشور است؛ تعداد 35 مرکز زیر نظر بهزیستی، آموزش وپرورش و مهد قرآن از 5 شهر تهران، مشهد، تبریز، زرند و بندرعباس مورد مشاهده و ارزیابی قرار گرفت.

بررسی ویژگی های روان سنجی این مقیاس نشان داد دامنه ضرایب اعتبار بین 70% (ساختار دوره) تا 87% (تعامل) قرار دارد.

تحلیل مدل راش نیز مشخص کرد که مقیاس از روایی سازه کافی در گروه نمونه برخوردار است. نتایج ارزیابی مراکز نشان داد که متوسط نمره های این مراکز در زیرمقیاس های فضا و اثاث، زبان و استدلال، فعالیت  و ساختار دوره به گونه معناداری از متوسط نمره مقیاس (3/5) کمتر، در زیرمقیاس تعامل از آن بالاتر و در زیرمقیاس های کارهای روزمره مراقبت شخصی و
والدین و مربیان از لحاظ آماری غیر معنادار است. نمره کل کیفیت مراکز (در طیف 1 تا 7) در دامنه 1/4 ا 5/9 قرار گرفت. حدود 54 درصد مراکز رتبه پایین تر از 3، در حدود 30 درصد بین 3 تا 4 و حدود 16 درصد بالاتر از 4 به دست آوردند. بین کیفیت مراکز سازمان های مختلف تفاوت معنادار به دست نیامد؛ اما مهدکودک های بهزیستی در زیرمقیاس های زبان و استدلال و ساختار دوره از مهدهای قرآن به گونه معناداری بالاتر بود. نمره کل کیفیت مراکز در شهرهای مختلف نیز تفاوت معنادار نداشت اما مشهد در زیرمقیاس ساختار دوره از دیگر شهرها نمره بالاتری به دست آورد.

واژگان کلیدی: محیط اولیه کودکی، کیفیت مهدکودک ها و مراکز پیش دبستانی، مقیاس رتبه بندی محیط اولیه کودکی ) ECERS )

---

نویسندگان مقاله :

(دکتر علی عسگری، علی ترقی جاه، دکتر ابراهیم طلایی، مونا مهدیان، فاطمه عنبرستانی، زین- العابدین صفدری)