طبق كنوانسيون بين المللي حقوق كودك اين حق كودكان است كه توسط والدين يا خانواده تحت مراقبت قرار گيرند. وقتي كه كودكي خانواده اي ندارد يا از خانواده اش جدا شده است يا خانواده كودك براي رشد و سلامتي كودك خطر جدي ايجاد كرده اند، كودك حق دارد كه از مراقبت جايگزين برخوردار شود.

در ماده 20 كنوانسيون بين المللي حقوق كودك  چهار نوع مراقبت جايگزين نام برده شده است:

1.    خانواده جايگزين
2.    فرزند خواندگي اسلامي يا Kafala
3.    فرزند خواندگي
4.    نگهداري در مراكز

دولت ها لزوماً نبايد هر چهار نوع مراقبت را ارائه كنند، بلكه بايد به تناسب نياز هر كودك شيوه مناسبي را براي نگهداري از كودك انتخاب كنند. در همه موارد در هنگام انتخاب بهترين راه حل، مراقبت خارج از خانواده بايد در آخرين مرحله و آخرين اولويت قرار گيرد.

سه اصل زير براي تصميم گيري در مورد چگونگي نگهداري جايگزين بلند مدت از كودكان به طور وسيعي مورد پذيرش قرار گرفته است.

-    راه حل هاي مبتني بر خانواده، بر نگهداري در مؤسسات و مراكز اولويت دارند.
-    راه حل هاي دائم بر شيوه هاي موقت اولويت دارد.
-    راه حل هاي ملي بر شيوه هايي كه ساير كشورها را درگير مي كند اولويت دارد.

مراقبت جايگزين از لحاظ فرهنگي  بسيار مهم و حساس است. مثلاً سپردن كودك به مراكز نگهداري و مفهوم فرزند خواندگي در جوامع مختلف معاني متفاوتي دارد.

شيوه هاي سنتي مراقبت از كودكاني كه والدينشان نگهداري آنها را بر عهده ندارند در بسياري از كشورهاي دنيا رواج دارد و حتي  برخي از شيوه هاي سنتي مراقبت با منافع اين كودكان سازگار نيست. البته در تمامي انواع مراقبت هاي جايگزين احتمال خطر طرد، آزار و ساير اشكال  تعدي به حقوق كودكان را به همراه دارد. نگهداري در مؤسسات خطرات بيشتري براي كودكان به همراه دارد.