به گزارش خبرنگار پرتال تخصصی مددکاری اجتماعی ایران و به نقل از ایرنا  :ضرورت توجه به نشاط جمعی، شکوفایی جامعه را به دنبال دارد.

شادی و نشاط به عنوان یکی از پیش شرط های جامعه پویا تاثیر بسزایی در شکوفایی یک کشور دارد، در این ارتباط «رضا ببری» و «محمدحسین جوادی» از جامعه شناسان و از اعضای انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران در گفت وگوی تفضیلی با ایرنا با پرداختن به ریشه های غم زدگی و افسردگی به واکاوی برون رفت از این معضل اجتماعی پرداختند.

ضرورت توجه به نشاط جمعی، شکوفایی جامعه را به دنبال دارد

کمتر فردی را می توان مشاهده کرد که با شادی و نشاط در زندگی فردی و اجتماعی مخالف باشد زیرا در سایه این موهبت، ناامیدی از زندگی افراد جامعه رخت بر می بندد و جای خود را به امیدواری و پویایی می دهد. آمارهای زیادی درباره شرایط روحی ایرانیان انتشار یافته است که تازه ترین آن به سخنان «سیدحسن موسوی چلک» رییس انجمن مددکاری ایران بازمی گردد؛ وی در 12 آبان سال جاری گفت که میانگین آمارهای نشاط اجتماعی که از طرف سازمان‌ های معتبر بین‌المللی ارایه شده است، نشان می دهد که ایران در میان 185 کشور در رتبه 105 قرار دارد. کارشناسان عوامل مختلفی را در افسردگی افراد هر جامعه ای موثر می دانند که وضعیت اقتصادی دشوار، شرایط کاری سخت، مشکل های سیاسی و فرهنگی، نبود برنامه های تفریحی و نشاط آور و ... تنها چند مورد از آن است. این معضل در صورت فراگیر شدن، ضربه سنگینی را بر جامعه وارد می سازد که انزوا، افسردگی، کاهش امید به زندگی، از میان رفتن روحیه فعالیت جمعی و ... از جمله پیامدهای این معضل به شمار می رود. در برابر تزریق شادی و نشاط در اجتماع می تواند به پویایی جامعه بیانجامد و سبب توسعه همه جانبه شود. در چنین شرایطی است که می توان انتظار بالندگی کشور را در عرصه های مختلف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی داشت. اهمیت نشاط و شاد زیستن به اندازه ای است که دین اسلام و امامان معصوم(ع) نیز بسیار بر آن تاکید داشته اند. حضرت علی(ع) در روایتی به پاداش شاد کردن دل مردم اشاره می کند و می فرماید: «هر فردی دلی را شاد کند خداوند از آن شادی، لطفی برای او ذخیره می کند که به هنگام نزول بلا، چون سیل در سرازیری به یاریش می رسد تا آن بلا را از او بگردانَد همان گونه که شتر غریب را از چراگاه برانند.» همچنین ابوحمزه از شاگردان امام صادق(ع) به نقل از ایشان روایت کرده است: «فردی که مومنی را شادمان کند، خداوند او را در روز قیامت شادمان می سازد.» ضرورت توجه به شادی در تمام ادیان، نقش مهم این مقوله را در سلامت نشان می دهد. پس بایستی مسوولان امر و دولتمردان با برنامه ریزی دقیق زمینه های بهبود زیرساخت ها را برای ایجاد جامعه ای شاد در دستور کار خویش قرار دهند و با طرح الگوهای موثر تغییری بنیادی در رتبه کشورمان ایجاد کنند.
پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به منظور بررسی دلایل شاد نبودن ایرانیان و بررسی راهکارهای موجود برای رهایی از این معضل به گفت و گو با «رضا ببری» جامعه شناس، مددکار اجتماعی، استاد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و عضو انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران و «محمدحسین جوادی» مددکار اجتماعی، عضو هیات مدیره انجمن مددکاران اجتماعی ایران، استاد و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی به گفت و گو پرداخت. - در ادامه متن گفت و گوی انجام شده را می خوانیم:

** تاثیر شادمانی بر رشد و بالندگی جامعه

***رضا ببری: در حقیقت ذهنی شاد است که خلاقیت دارد، در ذهن نا آرام و غمگین خلاقیتی وجود ندارد و این امر موجب ایجاد رکود در جامعه خواهد شد؛ معضلی که در زندگی فردی و اجتماعی افراد تاثیر می گذارد. در واقع با احساس غم و افسردگی نمی توان به پیشرفت جامعه امیدوار بود. در زمینه های ایجاد هیجان و شادی ایرانیان حلقه مفقوده ای وجود دارد. انسان از پنج حس خشم، شرم، ترس، شادی و غم بهره می برد، در بررسی موضوع هیجان؛ خشم و شادی مسری هستند که در کشور ما موضوع خشم رواج یافته است و مردم به پرخاشگری روی آورده اند. این امر در درگیری های خیابانی و پرونده های قضایی مشاهده می شود. یکی از دلیل های پرخاشگری نبود شادی در جامعه است زیرا زمانی که انسان ها نتوانند احساس و عواطف خود را با شادی تخلیه کنند، از راه پرخاشگری انرژی های درونی خود را آزاد خواهند کرد. به عبارت دیگر فرقی نمی کند، شخصی از راه شادی انرژی درونی را تخلیه کند یا به پرخاشگری بپردازد. در نتیجه اگر مسوولان به دنبال ایجاد جامعه سالم هستند باید زمینه شادی را در جامعه گسترش دهند. ***جوادی: شادی امری مسری است. اگر گروه های مرجع، شاد باشند، این مولفه به دیگر بخش ها منتقل می شود. جامعه نیز از کنار هم بودن این گروه ها شکل می گیرد و شادی هر کدام از آنها بر دیگر اجزا تاثیر می گذارد. این مولفه، بازدهی را در محیط کاری افزایش می دهد. شادی از عوامل گوناگونی مانند رفاه، امنیت، مشارکت و اعتماد ناشی می شود و زمانی که در جامعه این شاخصه های اجتماعی بالا باشد آن جامعه شاد و اثربخشی آن بر حوزه های مختلف نمایان خواهد بود. ** تاکید بر زمینه سازی شادی مشروع و قانونی برای جوانان
***رضا ببری: یکی از دلیل های اصلی شادی انسان ها، میزان امید به دستیابی به هدف است، اگر امید به کامیابی برای فرد و جامعه وجود داشته باشد، زمینه های شادی فراهم می شود و در غیر این صورت در همه سطح های جامعه غمگینی، آشکارا دیده خواهد شد. باید وسیله های مشروع و قانونی برای رسیدن به هدف در اختیار جوانان قرار گیرد تا آنان بتوانند به رضایتمندی مناسب و شادی در جامعه دست یابند. در غیر این صورت ناکامی در اجتماع رواج می یابد و از درصد شادی کاسته می شود. *** جوادی: در ملاک و معیارهایی که برای شادی در نظر گرفته می شود موضوع های مختلفی وجود دارد. به عنوان نمونه محیط زیست یکی از این عامل ها محسوب می شود. در کشوری که تخریب محیط زیست کمتر اتفاق افتاده باشد، میزان شادی در درجه مطلوبی قرار دارد. شاخصه های گوناگونی در این زمینه اعلام شده است که با در نظر گرفتن موضوع هایی چون رفاه، امید به زندگی، اعتماد عمومی و حمایت های عمومی میزان شادی کشورها سنجیده می شود. ** پیامدهای بی توجهی به ایجاد زمینه های شادی برای جوانان
*** رضا ببری: همواره اینگونه بیان شده است که سالمندان گنجینه اطلاعات و جوانان انرژی یک کشور هستند. این دو قشر توانایی های خود را در اختیار گروه مقابل قرار می دهند و اینگونه جامعه به پویایی دست خواهد یافت. اگر این انرژی با خشم و پرخاشگری همراه شود به تمامی بخش ها آسیب وارد خواهد ساخت. بنابراین باید از بروز این مشکل در حوزه جوانان پیشگیری کرد. زمانی که سخن از پرخاشگری می شود تنها به معنی نزاع های خیابانی و پرخاشگری با دیگران نیست بلکه گاهی وقت ها پرخاشگری متوجه خود فرد است. اعتیاد، خودکشی و خود آزاری نمونه هایی از پرخاشگری علیه خود به شمار می رود که اکنون در مرحله بحرانی قرار دارد. *** جوادی: میانگین سنی جمعیت ایران 29 سال است. به این معنی که قشر جوان بالاترین فراوانی (31 درصد) را در کشور دارد. بنابراین زمانی که زمینه های لازم برای شادی جوانان فراهم شود این امر در تمامی سطح های جامعه نمایان خواهد شد. قشر جوان بر همه ارکان اجتماع تاثیر گذار است و اگر شادی در میان آنها وجود نداشته باشد درصد غم در جامعه افزایش می یابد و به شکل های مختلف نظیر افزایش آسیب های اجتماعی، شادی های زودگذر نظیر استفاده از مشروبات الکلی و مواد مخدر خود را نشان خواهد داد. ** راهکارهای تزریق شادی به بطن جامعه
*** رضا ببری: بخش های مختلف جامعه از جمله برنامه های سینما، تئاتر، تلویزیون و ... هرکدام هدف هایی را برای قشر جوان جامعه ایجاد می کنند و نرسیدن به این هدف ها فرد را با ناکامی روبه رو می سازد و بدین شکل او به جای شادی به پرخاشگری، ارتکاب به جرم و اعتیاد گرایش می یابد. بنابراین باید کوشید تا زمینه های رسیدن به آرمان های منطقی جوانان در جامعه ایجاد شود. دیگر آنکه باید مسوولان مربوطه به این نتیجه برسند که شادی لازمه وجود تفکر، خلاقیت و رشد است. در نهایت آنها می توانند با کمی تخصیص اعتبار و تغییر نگرش، بسترساز شادی مردم شوند. جوانان به شادی گرایش بیشتری دارند و تنها با تخلیه درست انرژی آنان می توان امید به حضور جوانانی پویا و فعال در جامعه داشت. ***جوادی: نخست بایستی به دنبال ارتقای شاخص های معین شده برای افزایش شادی در جامعه بود و سپس ظرفیت های بومی و فرهنگی کشور را شناسایی و ابزارهای مناسب برای ایجاد شادی را بر مبنای آن فراهم ساخت زیرا تفریح در هر کشور متفاوت است. از طرف دیگر اگر بتوان جوانان را به سمت فعالیت های داوطلبانه سوق داد، تاثیر آن در سلامت محیط زیست، اقتصاد و دیگر ارکان جامعه مشاهده خواهد شد. از طرف دیگر می توان با توجه به سالروز تولد و بزرگداشت شخصیت های ملی و دینی و برگزاری مراسم مطلوب در این زمان ها،‌ زمینه های شادی درونی مردم را ایجاد کرد. ** ایجاد شادی بدون انحراف و ابتذال
*** رضا ببری: ذهن انسان دارای چارچوب است و بیشتر جذب دستورهای های مثبت می شود. اگر به جای اینکه به افراد گفته شود که کدام فعالیت های شادی بخش را انجام ندهند به او بگویند که چه نوع شادی برای وی مناسب است، نتیجه های مثبت تری به دست خواهد آمد. در واقع از جایی این مقوله رنگ ابتذال به خود می گیرد که مانع واقعی در مسیر شادی وی وجود داشته باشد. ***جوادی: شادی با لهو و لهب و ابتذال متفاوت است. زمانی که جوانان به فعالیت های داوطلبانه مشغول باشند، شاد خواهند بود. در واقع شاخصه های نشاط با کیفیت زندگی مردم پیوند می خورد و با ایجاد رفاه می توان زمینه های شادی را فراهم کرد. نکته دیگر اینکه برای دوری از ابتذال بایستی به ظرفیت های فرهنگی کشور توجه کرد و بر پایه آن به تقویت شادی در جامعه پرداخت. ** شادسازی جامعه در بسترهای گوناگون و در سایه راهکارها
*** رضا ببری: هر ملت به فراخور فرهنگ خود به رشد شادی و انتخاب ابزارهای مناسب در این زمینه نیاز دارد. در ایران هم با توجه به نوع فرهنگ، زمینه های شادی وجود دارد. اگر امکانات رفاهی و تفریحی مناسب در اختیار جوانان قرار گیرد به طور قطع شادی در کشور نیز گسترش می یابد. ***جوادی: در کشورها، مسوولان نهادهای گوناگون برپایه تجربه ها، ساختارها و نهادی که در آن فعالیت دارند، موضوع های مختلفی برای ایجاد شادی بیان می کنند. به عنوان نمونه افرادی که فعالیت های اقتصادی یا زیست محیطی دارند، مولفه هایی را برای گسترش شادی مشخص می کنند که در حوزه مربوطه آنها است. از طرفی هر کشور با توجه به فرهنگ رایج در آن به پیاده سازی زیرساخت های شادسازی می پردازد که در ایران نیز این روند انجام می شود. در مجموع کشور ما پتانسیل شاد بودن دارد و باید از این انرژی در چارچوب ظرفیت های فرهنگی استفاده شود. **فرآیند شادسازی، روندی جمعی است
***رضا ببری: مقوله شادسازی در جامعه موضوعی جمعی به شمار می رود و جامعه چیزی جزء نهادهای پنجگانه یعنی خانواده، اقتصاد، فرهنگ، آموزش و پرورش و سیاست نیست. اگر برنامه ریزی دقیق صورت گیرد که این نهادها به نشاط و شادی دست پیدا کنند، این امر در تمامی رُکن های جامعه تسری پیدا خواهد کرد. امکان ندارد که هر یک از این نهادها به صورت مجزا شادی را تجربه کنند زیرا آنها به هم پیوسته اند. ***جوادی: بیشتر فاکتورها جمعی است. به این معنی که برای افزایش رتبه شادی، باید این مقوله را در کل جامعه پیاده کرد. در ایران، سازمان رسمی که متولی ایجاد زیرساخت های مناسب برای شادسازی باشد، وجود ندارد و لازم است که به این امر توجه شود. نهادهایی همچون بهزیستی، آموزش و پرورش و ... هرکدام هدف های سازمانی تعیین شده خود را دنبال می کنند اما باید نهاد سیاستگذاری وجود داشته باشد که به صورت مشخص تنها به دغدغه شاخص سازی برای شادزیستن بپردازد. اگر این امر صورت پذیرد می توان در آینده ملاک و معیارها را به طرف هماهنگی با معیارهای جهانی هدایت کرد.