بخش سوم: عقب ماندگی توسعه اجتماعی تهران /  ابر شهر تهران با جای دادن انبوهی از بزرگراه ها، تونل ها و پل های مدرن در خود هم اکنون مدعی رقابت با کلان شهرهای کلاس اول جهانی است.

اما واقعیت این است که این ادعا چندان واقعی نیست. شهر تهران اکنون تبدیل به ارگانیسمی گردیده که صرفاً پاهایش بسیار حجیم شده است و سایر اندام های آن لاغر و نحیف باقی مانده اند. طبیعتاً این ارگانیسم کارکرد اصلی خود را از دست داده است و نمی تواند به طور مناسب با شرایط مختلف سازگاری داشته باشد و امکان بقای آن در خطر است. برهمین اساس بوده که اندیشه های مدرن توسعه شهری بر ساخت و سازها و مداخلات عمرانی شهرها کمتر تمرکز می کنند و تأکید بر توسعه اجتماعی شهرها دارند. بدین مفهوم که اگر شهر را یک زیست بوم اجتماعی بدانیم لاجرم قبل از شروع پروژه های عمرانی و اصولاً اداره شهر اثرات و عواقب اجتماعی- فرهنگی آن را باید مورد بررسی قرار دهیم و در حقیقت مبنای تصمیم گیری را پیوست اجتماعی پروژه های عمرانی بدانیم. در این خصوص نگاه به گذشته کارنامه مناسبی را پیش روی ما نمی گذارد و نشان دهنده آن است که رویکرد اجتماعی در شهر تهران توسط هیولای سیاست، عمران و اقتصاد بلعیده شده است و موجب پدید آمدن حجم زیادی از مسائل و مشکلات اکنون مردم تهران گردیده است. مسائل اجتماعی کلان شهر تهران به مانند یک گلوله برف در حال حرکت از بالای کوه هستند که هرچقدر دیرتر به خود بجنبیم کنترل این گلوله برف غیرممکن و آسیب های آن خطرناک تر خواهد شد.  آنچه که من بدان باور دارم آن است که کلید حل بسیاری از مسائل و مشکلات زیست محیطی، ترافیکی و اجتماعی فعلی و جلوگیری از بحران های آتی شهر تهران در گرو میزان عملکرد مدیریت شهری آتی در عرصه توسعه اجتماعی پایدار خواهد بود.