طبق ماده یک آیین نامه اجرایی سازمان کانون اصلاح وتربیت مصوب 9/7/ 1347 کانون اصلاح وتربیت مرکزی است که نگهداری ، تهذیب و تربیت کودکان غیر بالغ بزهکار یا بزهکارانی که کمتر از 18 سال تمام سن دارند را برعهده خواهد داشت که بر حسب مقررات قانون دادگاه اطفال بزهکار مصوب 1338 ، به آن سپرده می شود .

طبق ماده 2 آیین نامه اجرایی سازمان کانون اصلاح و تربیت ، کانون اصلاح و تربیت دارای سه قسمت است :

قسمت نگهداری موقت

قسمت اصلاح و تربیت

زندان

 هر یک از قسمتهای مذکور از یکدیگر جدا بوده ودر هر قسمت اطفال بر حسب سن با رعایت تبصره ذیل ماده 13 قانون دادگاه اطفال ، سابقه ارتکاب جرم و حتی الامکان از نظر نوع جرم و درجه تربیت پذیری طبقه بندی می شود به علاوه قسمتی که دختران در آن نگهداری می شوند از پسران مجزا می باشند بدین ترتیب اطفال و نوجوان کانون در سه گروه دختران ، گروه ویژه (پسران کمتر از14 سال ) گروه سایر،  پسران 18-14 سال ، جای می گیرند .

مشارکت سازمان های بین المللی : (Collaboration of international organization  )

یونیسف اقدام به برگزاری دوره های آموزشی برای کارکنان و تسهیل تبادل تجارب علمی از طریق بازدیدهای بین المللی نموده است و در تامین امکانات آموزشی همکاری داشته است . همچنین کانون مورد بازدید گروه های مختلف بین المللی مانند سازمان اصلاحات جزایی قرار می گیرد .

مشارکت نهاد های دولتی (institutions Collaboration of Governmental )

وزارت آموزش و پرورش با احداث هنرستان کار و دانش ، تامین نیروی انسانی وبرگزاری امتحانات رسمی بااین مرکز همکاری کرده است . سازمان فنی حرفه ای وزارت کار واموراجتماعی نیز با تامین مربیان مجرب در برگزاری دوره های آموزشی فنی حرفه ای برای مددجویان مشارکت دارد . همچنین مجتمع قضایی رسیدگی به جرایم اطفال در تعریف شخصیت کودکان معارض قانون مشارکت دارد و در صدور احکامی که بعضا منجر به استفاده از مجازات های جایگزین حبس شده ، تاثیر گذار بوده است. شهرداری مسوولیت زیبا سازی محوطه کانون را عهده دار است و در راه اندازی خانه های حمایتی ( خانه من ) مشارکت دارد . سایر موسسات و سازمان های دولتی مانند تربیت بدنی و مراکز بهداشت و درمان منطقه نیز با این مراکز همکاری دارند .

مشارکت مردمی ( سازمان های غیر دولتی )

(Collaboration of non- governmental organization ) همکاران افتخاری کانون در امر آموزش و پرورش و تربیت مددجویان مشارکت دارند و از آنان حمایت مالی می نمایند .

واحد های تشکیل دهنده کانون :

واحد مدیریت کانون

این واحد شامل بخش پذیرش و ترخیص ، بخش نگهداری موقت ، شورای طبقه بندی و انضباطی، خوابگاه ، بخش زندان ، نظام شورای شهر ، واحد بهداشت و خدمات داخلی ( شامل دو بخش امور و امور خدماتی ) و صندوق مالی مددجویان می باشد .

واحد مددکاری و خدمات اجتماعی : خدمات ارایه شده توسط این واحد در ادامه توضیح داده خواهد شد .

واحد فرهنگی کانون

مجموعه واحدهای مختلف کانون در جهت بازپروری نوجوانان بزهکار فعالیت هایی را ارایه می نمایند ، لکن از آنجا که غالب فعالیت های مرتبط با امر تعلیم و تربیت این افراد از طریق واحد فرهنگی ارایه می شود و در حیطه وظایف این واحد می باشد ، در ذیل به شرح فعالیت های عمده واحد فرهنگی کانون می پردازیم :

کتابخانه

بزهکاران معمولا از قشری هستند که از درس و مدرسه گریزان هستند و افت تحصیلی ، ترک تحصیل و اصولا علاقه نداشتن به مطالعه موجب شده که اوقات بیکاری خویش را با دوستان ناباب سپری کنند و خواسته یا ناخواسته وارد دنیای دیگری شدند . با همکاری شورای کتاب کودک و نظارت و همکاری مسوولان کانون ، کتابخانه ای در یکی از قسمت های کانون احداث شده است ، در روز معمولا دو گروه از بچه ها از کتابخانه استفاده می کنند و مربیان در زمینه کتاب خوانی و قصه گویی وروش صحیح مطالعه کردن به تدریس بچه ها می پردازند .

نشریات

تشویق بچه ها به نویسندگی تا بتوانند آن چه را که در دل دارند ، بنویسند و یا دنیای دیگر ارتباط برقرار کنند . به پدر و مادر خود بگویند که چه می خواهند و برای هم نوعان خود بنویسند که خود چه اشتباهاتی را مرتکب شده اند .

واحد کامپیوتر :

 این واحد با استفاده از دستگاه کامپیوتر به آموزش بچه ها در این زمینه پرداخته می شود و آموزش هایی در زمینه مبانی و سیستم داس و همچنین زرنگار و حروف چینی توسط مربیان به بچه ها داده می شود.

کارگاه های هنری :

این کارگاه ها معمولا از چند قسمت تشکیل می شوند : بخش قالیبافی ، کارگاه عروسک سازی ، کارگاه سفال گری و کارگاه های هنری دیگر.

نمایشگاه :

محلی که در آن نشریات ، نقاشی ها و کارهای هنری مددجویان در معرض دید بازدید کنندگان قرار می گیرد .

کلاس های آموزشی :

همه افراد بزهکار نگهداری شده در کانون ( افراد زیر 18 سال ) در سن رشد و آموزش قرار دارند درنتیجه کلاس های درس برای آن ها تشکیل می گردد تا به ادامه تحصیل بپردازند .

واحد سمعی بصری :

این واحد در طول هفته برای مددجویان خوابگاه در رابطه با پخش فیلم فعالیت دارد .

 نمازخانه:

مکان نماز خانه باید طوری باشد که مددجویان بتوانند در تمام طول روز از آن استفاده کنند و علاوه بر برگزاری نماز جماعت در آن جا مراسم دعای توسل ، زیارت عاشورا ، دعای کمیل وسایر برنامه های مذهبی برگزار می شود .

بازدید و گردش :

یکی از برنامه های اجراشده و موفق ، اردوهای سیاحتی وزیارتی برای مددجویانی است که حسن خلق دارند . پس از آنکه مربیان کلاس های آموزشی مختلف ، گزارش کاری خود را اعلام نمودند ، مددجویانی که توانسته باشند دوره خود را با موفقیت به پایان برسانند و از نظر اخلاق نیز مورد تایید واقع شوند ، در اردوهایی که از طرف کانون در نظر گرفته می شود ، شرکت می کنند .

 ورزش :

تشویق مددجویان به ورزش از برنامه های اجرایی واحدفرهنگی است . علاوه بر ورزش صبحگاهی که هروز حود نیم ساعت قبل از شروع کلاس های آموزشی برگزار می شود ، در سالن ورزش هر گروه از مددجویان زیر نظر مربیان ورزشی به تمرین در رشته های مورد نظر خود می پردازند .

روابط عمومی :

مکاتبه با ادارات مختلف و حضور در جلسات و نشست های سالانه برای تبادل افکار و نظرات سازنده و ... از فعالیت های روابط عمومی می باشد .

اشتغال :

مددجویان باتوجه به علایق و استعداد های خویش ، به کارگاه های مستقر در کانون معرفی شده و تا پایان دوره آموزشی زیر نظر این واحد به حرفه آموزی می پردازند .
و سایر واحد های تشکیل دهنده کانون عبارتند از :

 واحد بهداری

 واحد اجرای احکام

 واحد انتظامات

 واحد دبیر خانه

 نیروی انسانی کانون

 واحد حراست