دادگاه خاص اطفال:لزوم شناسایی شخصیت اطفال و علل بزهکاری آنها به منظور اتخاذ روش های اصلاحی،تربیتی و درمانی و پیشگیری از تکرارجرم و امکان تغییر روشها با تکوین شخصیت اطفال و نوجوانان، مهمترین انگیزه تفکیک آیین دادرسی اطفال و نوجوانان از آیین دادرسی بزرگسالان و تاسیس دادگاههای خاص اطفال و نوجوانان کمتر از 18 سال است.

*هدف از تاسیس دادگاههای اطفال تسریع در رسیدگی وکمک به اطفال بزهکار در جهت اصلاح وتربیت وبازسازی آنان می باشد.قاضی دادگاه اطفال نیزباید دارای وسعت نظر وتبحّری خاص باشد تا بتواند مسایل رااز جنبه های مختلف بررسی نماید،زیرا هرگاه طفل در اولین برخورد تصور مطلوبی از دستگاه عدالت در ذهنش نقش نبندد،اصلاح بعدی وبازسازی وی تقریباً غیر ممکن خواهد بود واز همان ابتدای برخورد نامطلوب،رفتار خصمانه در پیش خواهد گرفت که اصلاح وتربیت وی را دچار وقفه خواهد نمود.واین سرخوردگی گرایش اورا به سوی انحرافات وبزهکاری تشدید وافزون خواهد ساخت.

 

* یکی از اساسی ترین اهداف در دادگاه اطفال،رسیدگی سریع وبا دقّت به پرونده هاست ، زیرا محیط دادگستری و بزهکارانی که در آن محاکمه می شوندواعمال ورفتار آنها در روحیۀاطفال ونوجوانان تأثیرخوبی ندارد وبه لحاظ الگوپذیری اطفال ونوجوانان،دیدن مناظرمحاکمه بزهکاران واظهارات آنان در قشرنوجوانان واطفال تأثیر نامطلوبی خواهد داشت وبرای آیندۀ آنان خطرناک خواهد بود،لذا لازم است دادگاه اطفال خارج از محیط دادگستری بوده وصرفاً نیز به جرائم اطفال رسیدگی کند.

راهکارهای پیشنهادی:

1.نوجواناني كه رفتارهاي پرخطر دارند بهتر است كه پيش از هر نوع مجازاتي از سوي دستگاه‌هاي اجراي قانون به واسطه خانواده‌هايشان كنترل شوند، كنترل رفتار و هدايت نوجوانان بزهكار نياز به همكاري مستمر و نزديك خانواده او دارد

2.آنهايي كه سابقه بزه كوچك دارند، نبايد زنداني شوند و بايد در كانون‌هاي تربيتي و مراقبتي با آنها طوري رفتار شود كه انگيزه بزه براي مرتبه دوم در آنها به طور كامل از بين برود. از سوي ديگر مديران و مسوولان سازمان زندان‌ها بايد بر اين نكته توجه داشته باشند كه طبقه‌بندي كردن زندانيان درصد بسياري از جرايم را در جامعه كاهش مي‌دهد. اين نوجوانان را، معارض با قانون ذكر كنيم بهتر استزيرا با عنوان بزهكاري ، داغ مجرم بودن بر پيشاني آنها زده مي‌شود و سبب طرد اين افراد از جامعه و از خانواده شود.

3. اعتقاد عمومی براین است که گسترش برنامه های اجتماعی نظیر : گواهی ازدواج ، برقراری وکمک هزینه های خانوادگی وبالابردن سطح آموزش وپرورش وچندین عوامل دیگر ،مناسب ترین راه برای پیشگیری از ارتکاب بزهکاری اطفال ونوجوانان می باشد.

4.از نظر رواني بايداطفال ونوجوانان مورد توجه قرار گيرند زيرا تشخيص روحيات مرتكبان جرائم ودانستن وضعيت خانوادگي وعوامل مؤثر در ارتكاب بزه مي تواند در درمان ويا برنامه ريزي براي پيشگيري از وقوع جرم مؤثر باشد،لذا بايد علاوه بر قاضي دادگاه،حداقل يك مشاور قضايي ويك مشاور روانشناسي كه ترجيحاً از زنان متخصص در اين موضوع باشند ،استفاده شود.

5.بررسي‌ها نشان داده است نوجواناني كه در كودكي يادگيري سالم داشته‌اند ،‌20‌درصد كمتر درگير مراجع قضايي و پليس مي‌شوند. ما اگر بخواهيم ريشه‌اي مساله را حل كنيم، بايد سرمايه‌گذاري كنيم. به طور مثال شكستن شيشه‌ها در مسيرهاي رفت و آمد قطار هزينه بالايي دارد؛ در حالي كه اگر ما اين هزينه را صرف ايجاد مهدكودك‌ها و مراكز فرهنگي در اين مكان‌ها كنيم، يكي از عوامل پيشگيرانه محسوب مي‌شوند.

6.مدرسه به عنوان یک واحد کنترل اجتماعی به دانش آموزان می آموزد که چرا به خاطر هدف و نظم جامعه آموزشی لازم است مقررات را رعایت کند. مدرسه اصل پاداش و کیفر را تعلیم می .هیچکس به اندازه معلم برای آفریدن یک محیط مساعد، دلپذیر، صمیمی و توام باگذشت و همکاری مسولیت ندارد.

در ارتباط با اهمیت حق برخورداری از آموزش و پرورش همین قدر کافی است که بدانیم بین فقر و بی سوادی و محرومیت رابطه مستقیمی وجود دارد.

7.ظرفيت‌هاي شناخت نوجوان به ما كمك مي‌كند تا درمان مشكلات او را روش‌شناختي دنبال كنيم.

---

منابع

 ١ ) دکتر نجفی ابرند آبادی مبانی جرم شناسی

٢ ) دکتر هوشنگ شمابیاتی بزهکاری اطفال

٣ ) دکتر تاج زمان دانش مجرم کیست ؟ جرم شناسی چیست ؟

۴ ) قانون مجازات اسلامیایران مصوب ١٣٧۵

۵ ) قانون آئین دادرسی کیفری مصوب ١٣٧٨
دادستانی