اﺳﺘﺮس ﻳﻚ ﻧﻮع ﻓﺸﺎر ﺟﺴﻤﻲ ﻳﺎ رواﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻐﻴﻴراﺗﻲ در ﺴیستم ﻋﺼﺒﻲ ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎر میﺷﻮد و ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺗﻲ  را ﺑﺮ ﻓﺮد ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻛﻨﺪ . اﮔﺮ اﺳﺘﺮس ﺷﺪﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ  ، ﻳﺎ ﺑﺮاي ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﻲ اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﻓﺮوﭘﺎﺷﻲ ﻓﺮد ﺷﺪه و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺧﺘﻼﻻت ﺟﺴﻤﻲ و رواﻧﻲ ﮔﺮدد. اﺳﺘﺮس ﺷﺮاﻳﻂ  زا ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻓﺮدي روي  می دﻫﺪ اما در بعضی مشاغل مثل مراقبین سالمندان این استرس بیشتر میباشد.

نظریه و چارچوب پردازش استرس  که توسط پیرلین  و همکاران در سال 1990 مطرح شده است بصورت جامع، علاوه بر این که به روابط بین مراقبت‌کننده و مراقبت‌دهنده توجه می‌کند به عوامل زمینه ساز ایجاد بارمراقبتی یعنی شرایط ویژگی‌های شخصی آن‌ها و حتی بافت‌اجتماعی نیز توجه و به بررسی عوامل استرس زا و نقش آن‌ها و عوامل کم کننده استرس می‌پردازد و در نهایت نتایج را در نظر می‌گیرد. همانطور که گفته شد این نظریه به‌صورت جامع‌تری عوامل شخصی و محیطی رانیز در نظر ‌دارد که بطور کلی شامل 4 حوزه می‌شود: 1-مشخصات دموگرافیک و بافت اجتماعی  2-عوامل استرس‌زا 3-تعدیل کننده‌ها  و 4- نتایج .

مشخصات دموگرافیک و بافت اجتماعی: سن مراقبت کنندگان و مراقبت گیرندگان، جنس، نژاد را شامل می‌شود. وضعیت استخدامی مراقبت کنندگان و سطح دانش را نیز اغلب شامل می‌شود.

عوامل استرس زا: اینها شرایط و تجربیات مراقبتی مسئله ساز هستند و می‌توانند مانع تلاش‌های یک مراقبت‌کننده باشند و آن‌ها را خسته نمایند. عوامل استرس زا ممکن است بصورت اولیه یا ثانویه باشند.

عوامل استرس‌زای اولیه دربرگیرنده نشانگرهای عینی مثل وضعیت شناختی مراقبت گیرندگان، رفتار‌های مشکل‌دار و وابستگی‌های کارکردی می‌باشند.

عوامل استرس‌زای ثانویه  آن‌هایی هستند که مربوط به نقش‌ها و فعالیت‌های مربوط به بیرون از فعالیت‌های مراقبتی می‌باشند یک مثال از عامل استرس‌زای ثانویه شامل نقش‌های اضافی مثل: همسر، والدین، و مسئولیت‌های استخدام می‌باشد که نیاز به صرف انرژی اضافی برای کامل کردن دارند. علاوه بر مراقبتی که آن‌ها انجام می‌دهند قابل ذکر است که واژه ثانویه به هیچ عنوان این را بیان نمی‌کند که عوامل استرس‌زای ثانویه چون مستقیما به گیرنده‌ی مراقبت مربوط نمی‌شوند. عوامل استرس‌زای ثانویه به اندازه به عوامل استرس‌زای اولیه تاثیر گذار است. درواقع نواحی دیگری از زندگی مراقبت‌گیرنده را پیچیده می‌کند، برای نمونه اگر یک مراقبت‌گیرنده چندین بار در طول شبانه‌روز از خواب بیدار شود احتمال دارد خواب مراقبت‌دهنده را آشفته سازد.این توالی رویدادها احتمال دارد منجر به مشکلات کارکردی در روز بعد شود.

تعدیل کننده‌ها: متغیر‌هایی که نیرو و توان را تغییر می‌دهند و یا اثر عوامل استرس زا را در رابطه بین دو متغیر کم می‌کنند تعدیل کننده نامیده می‌شوند. این‌ها همچنین در توضیح این‌که چرا افراد به چنین موقعیت‌های مشابهی بصورت متفاوت پاسخ مفید است.

نتایج: نتایج تغییراتی در سلامتی و رفاه مراقبت دهنده به عنوان یک نتیجه از اثر عوامل استرس‌زا می‌باشد. نتایج می‌تواند شامل اندازه‌هایی از بار، افسردگی و سلامتی جسمانی و جا‌بجایی گیرنده مراقبت در خانه‌های سالمندان و ترک کار توسط مراقبین سالمندان باشد.
 

---

منابع :

S. L., Roth, D. &Jones, P.K. Effect of demographic and behavioural variables on burden of caregivers of chronic mentally ill persons. Psychiatric Services,46,141-145.

Rohani H, Eslami AA, Jafari-Koshki T, Raei M, Abrishamkarzadeh H, Mirshahi R, et al.

The factors affecting the burden of care of informal caregivers of the elderly in Tehran. Journal of Kermanshah University of Medical Sciences (J Kermanshah Univ Med Sci). 2015;18(12):726-