بخش سوم روند مداخلات اجتماع محور به منظور پیشگیری و كاهش اثرات ناشی از حوادث طبیعی در سازمان جوانان جمعیت هلال احمر به شرح ذیل می باشد.

2- برنامه ها و اقدامات انجام شده در حوزه مداخله:

•    سازماندهی، تجهیز، آموزش و اعزام تیم های حمایت های  روانی و اجتماعی در زلزله های آذربایجان شرقی، خراسان جنوبی و بوشهر

از آنجا كه اعضای سازمان جوانان از سال 1380 تا كنون در قالب كاروان های نیكوكاری به روستاهای محروم و دور افتاده اعزام و تجربه ارزشمندی از حمایت های اجتماعی و فرهنگی از مردم آسیب پذیر را كسب نموده است، لذا با وقوع زلزله در استان های یاد شده 25 تیم از اعضای داوطلب و باتجربه در كاروان های نیكوكاری از 25 استان انتخاب و با برگزاری آموزش های توجیهی با هماهنگی سازمان جوانان به مناطق آسیب دیده اعزام شدند. در ذیل به نمونه ای از اقدامات تیم های اعزام شده می پردازیم.

نمونه ای از اقدامات انجام شده در حوادث طبیعی:

•    مداخلات امدادی و بشردوستانه كاروان نیكوكاری با رویكرد اجتماع محور در مناطق زلزله زده تبریز

  در راستای پیشبرد اهداف طرح كاروان نیكوكاری با رویكرداجتماع محور با توجه به وقوع حادثه دلخراش تبریز و ضرورت مداخلات لازم در بخش‌ها و عرصه‌های مورد نیاز، تیمی از كاروان‌های نیكو كاری استان‌ها به امر امدادرسانی و خدمات بشردوستانه در مناطق زلزله زده اختصاص یافت كه در قالب خدمات امدادی، بهداشتی، فرهنگی، تفریحی، ورزشی و... با مشاركت ‌اعضای كانون‌های دانشجویی و جوانان به شرح ذیل ارائه شد.

- تأمین و نصب۱۳۶۲ دستگاه سرویس بهداشتی وحمام آبگرم
-  ایمن سازی وتوزیع کپسول های مهار آتش در۶۰ روستا
- فنس كشی وایمن سازی  احشام واموال اهالی منطقه
- راه اندازی فضاهای دوستدار کودک در50 منطقه و پذیرش‌۶۰۹۱ کودک و نوجوان
-  توزیع ۱۳۴۴۰ بسته بهداشتی
- احداث  ۴۴ مورد زمین ورزشی و وسایل بازی برای کودکان
- توزیع ۸۰۶۰ قطعه اسباب بازی برای کودکان و کتاب کودک و نوجوان
- جمع آوری و دفن بهداشتی زباله در۲۳ روستا
- ایجاد شیارهای هدایت باران در اطراف چادرها در ۸۷ روستا
-450 مورد شعار نویسی فرهنگی
- مشاركت در هدایت‏‎، ساماندهی و آماده سازی كمك‌های مردمی
- گشایش معابر و هدایت فاضلاب به نقاط مناسب
•    خدمات و پروژه های اعتمادساز (امدادی و بشردوستانه)
- دلجویی از بازماندگان زلزله اخیر و همدردی با آنان جهت بازگشت به زندگی طبیعی و عادی
- مراسم گرامیداشت از دست رفتگان
- زمینه سازی جهت حضور قهرمانان ورزشی و فرهنگی و ابرازهمدردی با زلزله زدگان
- شناسایی، تقدیر از نوجوانان  مؤفق روستا
- اصلاح موی سر اهالی روستا و منطقه
- راه اندازی كتابخانه و مسابقه كتابخوانی در روستا
- برگزاری بازی های محلی
- بازی فكری
 - نقاشی روی پارچه و دیوار
- قصه خوانی
-كارگاه كاردستی، عروسك سازی و نقاشی
- اهدای اسباب بازی به كودكان
- نمایش عروسكی و پخش فیلم‌های فرهنگی
- اهدای بسته های فرهنگی- بهداشتی با رویكرد ترویجی
- برپایی ایستگاه‌های نشاط، امید و پویایی با برنامه‌های متنوع فرهنگی از قبیل(نمایشنامه، مسابقات ایستگاهی، نقاشی و...)
- تشكیل حلقه امید، زندگی و همدلی جوانان با اهالی روستا

•    راه اندازی فضای دوستداركودك و نوجوان

  در راستای پیشگیری از تبعات آسیب‌پذیری ناشی از زلزله در روستاهای تبریز در سطح كودكان و نوجوانان و نیز ایجاد پیوند دوباره آنان برای زندگی طبیعی، در قالب تفاهم‌نامه با همكاری سازمان‌ بهزیستی، 70واحد فضای دوستدار كودك و نوجوان راه اندازی شد.

تأمین مربی و اقلام آموزشی و طراحی برنامه‌های ورزشی- فرهنگی درسطح كودكان زیر6 سال از تعهدات سازمان بهزیستی و برنامه ریزی جهت كودكان بالای 6 سال و نوجوانان تا 15سال از تعهدات سازمان جوانان هلال احمر محسوب می‌گردد. در ادامه اهم اقدامات صورت گرفته به شرح ذیل می باشد:

1) مداخلات مددكاری، اجتماعی، حمایت‌های روانی و بهداشتی
2) مشاوره بهداشت باروری توسط كارشناس بهداشت یا ماما
3) برگزاری بازی‌های  محلی، بازی فكری، نقاشی روی پارچه، دیوار، قصه خوانی، كارگاه كاردستی، عروسك‌سازی، نقاشی، اهدای اسباب بازی به كودكان، نمایش عروسكی و پخش فیلم‌های فرهنگی
4) خدمات آموزشی، مهارتی و مشاوره •    مداخلات امدادی و بشردوستانه كاروان نیكوكاری با رویكرد اجتماع محور در مناطق زلزله زده بوشهر

- تبلیغات محیطی(نصب بنر و پوسترهای تبلیغاتی و اطلاع رسانی و ..)
- پاكسازی مساجد و نظافت كلی جهت اقامه نماز
- برگزاری مراسم ترحیم افراد متوفی با حضور اعضا و دلجویی از خانواده ایشان به تعداد 4000 نفر
- اجرای برنامه های عزاداری وفات حضرت فاطمه ( س) با حضور مردم
- ارائه خدمات فرهنگی ، هنری از جمله : دیوارنویسی مذهبی و فرهنگی
- توزیع اقلام و وسایل ورزشی
- آموزشهای فرهنگی امدادی به كودكان و نوجوانان
- اجرای برنامه های فرهنگی ، مذهبی با حضور مردم (نماز جماعت، دعا، مجلس عزاداری، پخش اذان)
- توزیع اقلام فرهنگی مذهبی (پرچم مذهبی دیواری - پرچم مذهبی خودرویی- فلش كارتهای متنوع فرهنگی مذهبی- كتاب-قرآن – مفاتیح و .... )
-توزیع اقلام بهداشتی كودكان و خانم ها و ...
- اجرای برنامه های ویژه از جمله فضای دوستدار كودك و توزیع اسباب بازی های متنوع ، اجرای مسابقه نقاشی ، شعر و داستان و برنامه های مختلف سرگرمی
- نصب خیمه های نماز جهت اقامه نماز و اجرای برنامه های فرهنگی مذهبی
- استفاده و بكار گیری نیروهای محلی جهت آموزش و همكاری با اعضای جوانان
-كمك به اهالی جهت خارج نمودن وسایل و اقلام از زیر آوار و مرتب نمودن آنها
- كمك به آبیاری درمزارع به منظور روحیه دادن به كشاورزان منطقه
- توزیع بروشورهای آموزشی(ایمنی بهداشتی)مرتبط با زلزله
- برگزاری مانور زلزله ویژه مدارس
- صدور دفترچه شناسایی خانوار
-كمك به برداشت محصول
- احیای سیستم گرمایشی ، سرمایشی
- احیای  سرویس های بهداشتی و حمام
- همكاری با بسیج منطقه
-  همكاری با هلال احمر شهرستان بوشهر در مواقع نیازشان
- همكاری با فرمانداری و بخشداری
- ایمن سازی محیط ( بررسی امنیت چادرها و سیم كشی برق و... )
- سركشی ازخانواده ها و دلجویی از سالمندان، كودكان معلول و سایر افراد دردمند
- جمع آوری كودكان درون خیمه های نماز و اجرای بازی های محلی ، آموزش شعر ، بازی هفت سنگ
- تفكیك لباسهای اهدایی توسط مردم و بسته بندی اقلام بهداشتی و توزیع آن میان مردم
- كمك در آشپزخانه جهت بسته بندی غذا برای خانواده ها
- تحویل اسباب بازی ، لوازم التحریر ، نان سوخاری و ... از انبار و توزیع بین خانواده ها •    تهیه و تدوین پروتكل مداخلات اجتماعی و فرهنگی در حوادث طبیعی

تجربه موفق حضور اعضا در زلزله سال های 91 و 92 شرایط مساعدی را برای تثبیت جایگاه سازمان جوانان در حوادث رقم زد و پیش نویس پروتكل مداخلات اجتماعی و فرهنگی با تكیه بر جلسات FGD  و ارائه دیدگاههای كارشناسی مدیران میانی وتیم های اعزام شده به مناطق حادثه دیده تهیه گردید و در سال 1392 در شورای عالی جمعیت هلال احمر به تصویب رسید. در این پروتكل به نحوه تشكیل تیم ها، شرح وظایف آنان، فرایند مداخلات، نوع ونحوه ارائه خدمات، امكانات وتجهیزات مورد نیاز وشیوه های جلب مشاركت مردم آسیب دیده برای مقابله وبازگشت به شرایط قبل از بحران پرداخته شده است.

•    تهیه و تدوین كتاب،  گزارشات علمی  و  طرح های مختلف در حوزه مداخلات روانی و اجتماعی در حوادث طبیعی
•    تهیه و تدوین كتاب مداخلات روانی و اجتماعی در حوادث طبیعی
•    تهیه و تدوین كتاب مددكاری اجتماعی در حوادث طبیعی
•    ارائه طرح مستند سازی تجربیات جمعیت هلال احمر پیرامون نقش جوانان در برنامه های آمادگی در فوریت ها
•    ارائه طرح تشكیل دبیر خانه دائمی مداخلات اجتماع محور به منظور كاهش اثرات ناشی از حوادث طبیعی با رویكرد اجتماع محور

با شكل گیری فرایند آموزش ها در حوزه پیشگیری وكاهش اثرات ناشی از حوادث طبیعی و همچنین مداخلات روانی اجتماعی در حوادث طبیعی معاونت دانشجویی وجوانان طرح تشكیل دبیر خانه دائمی مداخلات اجتماع محور به منظور پیشگیری و كاهش اثرات ناشی از حوادث طبیعی با رویكرد اجتماع محور را ارائه نمود. كه در ذیل به اهداف وبرنامه های این دبیر خانه بطور مختصر اشاره می نمائیم.

   هدف کلی : مداخلات پیشگیرانه و کاهش اثرات ناشی از حوادث طبیعی به روش اجتماع محور قبل، حین وبعد از حوادث

   اهداف جزیی:
-    نظامند شدن کلیه اقدامات پیشگیرانه ومداخلات اجتماعی وفرهنگی در حوادث طبیعی
-    بهره مندی از پتانسیل سایر ارگانها، سازمانها وngo های فعال مرتبط با اهداف دبیرخانه
-    سازماندهی کمیته های تخصصی در حوزه حوادث طبیعی
-    ارتقاء کمی وکیفی برنامه ها وفعالیت های طرح
-    ارتقاء سطح دانش اعضا در تیم های مداخله کمیته های فرعی دبیرخانه:

-    کمیته پیشگیری وکاهش اثرات حوادث طبیعی به روش اجتماع محور
-    کمیته مداخلات اجتماعی وفرهنگی در حوادث طبیعی
-    کمیته حمایت های روانی در حوادث طبیعی
-    کمیته آموزش وپژوهش واطلاع رسانی نتایج مورد انتظار از تشكیل دبیر خانه:

-    سازماندهی خدمات وحمایت های اجتماعی وروانی به آسیب دیدگان ناشی از حوادث طبیعی بین سازمان های متولی باهدف حذف موازی كاری
-    تشكیل وتجهیزتیم های تخصصی مداخله امداد اجتماعی وفرهنگی وحمایت های روانی در استانها وتعیین شرح وظایف تیم ها
-    پیشگیری وکاهش اثرات ناشی ازحوادث طبیعی درمناطق آسیب خیز وحادثه دیده
-    ارتقاء سطح دانش علمی اعضا وکارشناسان در زمینه پیشگیری وکاهش اثرات ناشی ازحوادث طبیعی به روش اجتماع محور
-    ارائه مناسب خدمات اجتماعی، فرهنگی  وروانی به اقشار آسیب دیده از حوادث 
-    توانمندسازی مردم جهت پیشگیری ومقابله با آسیب های روانی واجتماعی در حوادث به روش اجتماع محور
شایان ذكر است  سازمان جوانان در حال حاضر تشكیل این دبیر خانه را در دستور كار خود قرار داده است.

---

روند مداخلات اجتماع محور به منظور پیشگیری و كاهش اثرات ناشی از حوادث طبیعی در سازمان جوانان جمعیت هلال احمر بخش سوم
كبری محمدی مسئول كارگروه حوادث طبیعی در انجمن مددكاران اجتماعی ایران