روز یکشنبه 16 خرداد 95 همزمان با روز جهانی محیط زیست تعدادی از مددکاران اجتماعی دور هم جمع شدند و نخستین نشست تخصصی مددکاری اجتماعی محیط زیست را برگزار نمودند.

برای برگزاری این نشست تخصصی دو ساعته که در سالن دکتر شاملوی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی از تعداد محدودی از فعالان مددکاری اجتماعی در حوزه بلایا و محیط زیست دعوت به عمل آمد تا برخی از جنبه های این مفهوم مورد بحث قرار بگیرد.

در این نشست که علاوه بر اساتید و دانشجویان مقاطع مختلف مددکاری اجتماعی، دو تن از اعضای هیات مدیره انجمن مددکاران اجتماعی ایران و نیز مدیر کلینیک مددکاری اجتماعی پونا حضور داشتند به بیان تاریخچه، مفاهیم بنیادین و روند توسعه گرایش مددکاری اجتماعی محیط زیست پرداخته شد.

در ابتدای جلسه، دکتر ملیحه عرشی، مدیر گروه آموزشی مددکاری اجتماعی دانشگاه ضمن خیرمقدم به حاضرین و تبریک روز جهانی محیط زیست، فلسفه برگزاری این نشست را به صورت کوتاه بیان نمود.
در ادامه دکتر فردین علی‌پور، به عنوان دبیر جلسه ضمن بیان آمارهایی از خشونتهای محیط زیستی درباره لزوم پرداختن به حفظ محیط زیست سخنانی را بیان کرد و از اعضای کمیته برگزاری کارگاه ها و سمینارهای گروه تقدیر و تشکر نمود.
فریبا ماهوتی، دانشجوی دکتری مددکاری اجتماعی دانشگاه، خلاصه ای از کتاب مددکاری اجتماعی و عدالت ساختاری لنا دومینلی استاد دانشگاه دورهام انگلیس را به عنوان سرآغاز طرح این مبحث در مددکاری اجتماعی ارائه کرد و طی آن ضمن بیان توضیحی درباره فرایند رو به گسترش تخریب محیط زیست به نقشهایی که مددکاران اجتماعی می توانند برای کندکردن این فرایند ایفا نمایند پرداخت.

وی در این بخش به رابطه فقر و محیط زیست اشاره و عنوان کرد که در بسیاری از نقاط جهان، زندگی در مناطق ناسالم سهم فقراست و یکی از قربانیان و متهمان تخریب محیط زیست نیز همین فقرا هستند.
 بنابراین تخریب محیط زیست با بدتر شدن اوضاع فقرا در ارتباط است و از این حیث مددکاران اجتماعی باید دست به اقدامات اجتماعی پیشگیرانه و حمایت گرانه بزنند.
پس از آن،عباسعلی یزدانی به صورت خلاصه به ارزشها و اصول اخلاقی حرفه و جانمایی نقشها و وظایف مددکاران اجتماعی در عرصه محیط زیست اشاره کرد.
وی با اشاره به تعریف جدید مددکاری اجتماعی و منشورهای اخلاقی این حرفه عنوان نمود که مددکاری اجتماعی محیط زیست گامی در جهت تحقق وظایفی است که در منشورهای اخلاقی برای صاحبان این حرفه در قبال جامعه تصریح می شود و اساسا یک وظیفه اخلاقی است.

یزدانی عنوان نمود که اقدامات مددکاری اجتماعی در این عرصه چندان هم بی تاریخچه نیست و پیش از این گروه های تسهیلگری مختلفی در کشور فعالیت کرده اند اما نکته اینجاست که مددکاران اجتماعی نقش چندانی در این طرح ها نداشته اند.
 وی همچنین با اشاره به کنوانسیونهای جهانی مانند اهداف توسعه هزاره و اهداف توسعه پایدار در دستور کار ریو اظهار داشت حفاظت از محیط زیست به یک کشور محدود نیست و وظیفه بین المللی مددکاران اجتماعی گام برداشتن در این راستاست.
یزدانی یادآور شد امروزه علوم به همین نزدیک و در هم تنیده شده اند و حرفه های میان رشته ای مثل مددکاری اجتماعی برای این ایجاد شده اند تا زبان مشترک علوم با هم باشند. حرفه های میان رشته ای الفت بین عرصه های مختلف دانش را ایجاد و آنها را کاربردی می کنند.

وی نهایتا با اشاره به لزوم به روز کردن مستندات مددکاری اجتماعی پیشنهاد کرد که در ارزشها و اصول اخلاقی این حرفه گسترش یابد و با توجه به اهمیت این موضوع عنوان حفاظت از محیط زیست در منشور اخلاقی مددکاران اجتماعی صراحتا قید شود.
دکتر سید محمد حسین جوادی، در سخنان خود به تجربیاتی که در عرصه ملی در زمینه محیط زیست صورت گرفته است از جمله پروژه هایی که در انجمن مددکاران اجتماعی ایران انجام شده است به صورت تیتروار اشاره کرد.
وی همچنین با ذکر نمونه هایی از طرح های معطوف به حفاظت از محیط زیست در هلال احمر و سازمان بهزیستی، پیرامون اقداماتی که بعد از بلایایی مانند سیل و زلزله در کشور صورت گرفته و متمرکز بر وجه اجتماعی بلایای طبیعی بوده است مباحث کوتاهی بیان نمود.

جوادی همچنین مروری بر تعریف جدید مددکاری اجتماعی کرد و با اشاره به اجزا و مفاهیم پهن نگری که در این تعریف وجود دارد ارتباط مددکاری اجتماعی و محیط زیست و ورود صاحبان این حرفه در عرصه محیط زیست را بدیهی و کمک کننده دانست و بر ضرورت حضور در این عرصه تأکید نمود.

ایوب اسلامیان دیگر دانشجوی دکتری مددکاری اجتماعی به مفهوم فرد در محیط به عنوان مفهوم کلیدی و بنیادین مددکاری اجتماعی پرداخت و درباره عوارض اجتماعی و روانی که پس از بلیه های طبیعی و بشرساخت ایجاد می شود توضیحاتی داد.
وی همچنین اشاره ای به رویکرد رفاهی سبزها در اروپای شرقی و میانه کرد و عنوان نمود که معتقدین به این رویکرد به بازگشت به اصالت طبیعت و جلوگیری از تسلط فن آوری های سرمایه دارانه بر طبیعت اعتقاد راسخ دارند.
وی همچنین بر این موضوع تأکید کرد که فرد بدون متن و محیطی که در آن زندگی می کند اصلا در مددکاری اجتماعی جایی ندارد و بر این اساس همه کسانی که در این حرفه کار می کنند باید دغدغه محیط زیست داشته باشند.
 اسلامیان در انتها لیستی از پیشنهادات شامل پیشنهادات آموزشی، اجرایی و سیاست گذاری ارائه نمود که با استقبال حاضرین مواجه شد.

سپس مهدی فلاحی مدیرمسئول کلینیک مددکاری اجتماعی پونا که سابقه کار در گروه های تسهیلگری در حوزه محیط زیست را دارد به برخی از نمونه های داخلی و خارجی حضور موفق مددکاری اجتماعی برای اقناع، مذاکره و سایر نقشهای مددکاری اجتماعی در جریان حفاظت از محیط زیست پرداخت.

وی با اشاره به تجربه ای که در گروه های تسهیلگری روستاهای شاهرود برای جلوگیری از شکار بی رویه یوزپلنگ داشت عنوان کرد که نمی توان عناصر قدرت رسمی و غیررسمی را برای این طرح ها نادیده گرفت.
وی تأکید کرد که ورود مددکاران اجتماعی در این عرصه تنها زمانی موفق خواهد بود که بتوانند با صاحبان قدرت و مدیران و افراد ذینفوذ محلی و دولتی ارتباطی موثر برفرار کنند.
فلاحی همچنین به بازاریابی اجتماعی اشاره کرد و عنوان نمود که در مددکاری اجتماعی نوین شما زمانی می توانید در پروژه ها موفق باشید که بتوانید منافع همه ذینفعان را ببینید.
وی با انتقاد از تمرکز مددکاران اجتماعی کشور بر مددکاری فقرا و دوری گزیدن از طبقه متوسط و ثروتمند بر لزوم بهره گیری از همه ظرفیتهای جامعه برای تحقق شعار "مددکاران اجتماعی در جستجوی یک جامعه انسانی منسجم" تأکید کرد.
در انتها سایر حضار به ذکر دیدگاه ها و نقطه نظرات خود پرداختند و به موضوعاتی همچون لزوم توجه به آمایش سرزمین، دغدغه مند کردن مسئولین و مبتنی بر شواهد شدن این گرایش، توجه به عرصه عمومی و نهادهای مدنی و زیست بوم جهانی و زیست بوم اجتماعی اشاره شد.

خانم دکتر مریم شریفیان ثانی و دکتر حسین فکرآزاد نیز با تشکر از برگزاری این نشست ابراز امیدواری کردند از تجربیاتی که در ایران و به ویژه دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی وجود دارد استفاده شود تا بهره وری بالاتر برود.
این نشست دو ساعته با جمع بندی مطالب و تشکر از سوی دکتر علی‌پور، ساعت 12:30 به پایان رسید و اعلام شد که به زودی گزارش مبسوطی از این بحث به دانشگاه و ارگانهای ذیربط ارسال خواهد شد./