ضرورت مددکاری جامعه محور درحوزه مواد مخدر وروان گردان  عنوان میزگردی است" که در دومین روز از نهمین کنگره بین المللی "دانش اعتیاد"با حضور سیدحسن موسوی چلک، دکتر فرید براتی سده، لیلا ارشد، دکتر سید محمدحسین جوادی، مهدی سروی و دکتر لنا لندگرن برگزار شد.

به گزارش پرتال تخصصی مددکاری اجتماعی  وبه نقل از پایگاه خبری اعتیاد(ادنا)، در ابتدای این پنل دکتر جوادی  فعالیت های فردگرایانه مددکاران اجتماعی در حوزه اعتیاد رامورد نقد قرار داد ودر ادامه مدل های مددکاری جامعه ای(توسعه محلی، برنامه ریزی اجتماعی واقدام اجتماعی) را بصورت مختصر ارایه نمود. وی استفاده از مددکاری جامعه ای بواسطه-ی تاثیرگذاری و شعاع عمل وسیع آن در حوزه اعتیاد را حائز اهمیت دانست.سپس مدلی ازکار جامعه ای مددکاری در حوزه پیشگیری اولیه ازاعتیاد را  که در زمان معاونت خود در سازمان جوانان هلال احمر  انجام شده بود ارایه نمود.

طرح ارتقای سلامت جامعه با مشارکت جوانان داوطلب وجامعه محلی  عنوان طرحی بود که دکتر جوادی هدف از آن را پیشگیری از اعتیاد در مناطق آسیب خیز دانست. در این طرح با آموزش مهارت تسهیلگری، مهارت های زندگی وتاب آوری وغیره به صورت T.O.T  به 720 نفر از جوانان داوطلب، آنها را عازم 9 استان آسیب خیز در زمینه اعتیاد نموده و به پیشگیری از اعتیاد در محلات و مناطق پرخطر پرداختند. این دکترای مددکاری اجتماعی، ظرفیت قریب به دومیلیون داوطلب جوان درهلال احمر و محلات وشبکه های اجتماعی مورد استفاده را از مهم ترین مولفه این طرح می داند.

در ادامه لیلا ارشد، مددکار اجتماعی از تجربه کار اجتماعی در "محله دروازه غار" نمونه هایی را مثال زد. لیلا ارشد هدف نهایی مددکاری جامعی را قادرسازیِ جمعی مردم محله و اجتماع برای غلبه بر مشکلات خود می داند.

 او اظهار داشت در قالب "پایگاه خدمات اجتماعی" و "مرکز گذری کاهش آسیب زنان خانه خورشید" با راه اندازی شبکه های محلی و درگیر کردن نهادهای رسمی، مداخلات تاثیرگذاری را در تمام سطوح پیشگیری از اعتیاد صورت داده است.

این مددکار اجتماعی فعال در حوزه اعتیاد زنان برخی از عوامل موفقیت طرح های اجتماع محور در محله دروازه غار را ظرفیت سازی، حضور مردم، درگیر کردن نهادهای علمی می داند.
او در انتهای سخنانش برخی از مشکلات کار در محلات آسیب خیز -نظیر ممانعت و تهدید اوباش و قاچاقچیان مواد مخدر و همچنین تابوهای اجتماعی و فرهنگی در کمک به زنان بویژه توسط خود زنان- را بر شمرد.

لنا لندگرن دکتری مددکاری اجتماعی و رئیس موسسه تحقیقات ملی اعتیاد بوستون آمریکا مهمان خارجی این پنل بود. دکتر لندگرن با اشاره به نقش مددکاران اجتماعی در تحقیق و درمان اعتیاد، اظهار داشت که مددکاران اجتماعی با درک عمیقی که از شرایط زیستی، روانی اجتماعی و فرهنگ خانوادگی افراد، عدالت اجتماعی و غیره دارند می توانند رهبری مراقبت از معتادان را برعهده بگیرند.

او  در ادامه ارتقاء دانش عملی و نظری مددکاران را ضروری دانسته و به نقش مهم آن ها در ارزیابی اثربخشی طرح های اجتماع محور اشاره کرد.

سخنران بعدی این پنل تنها عضو غیر مددکار پنل بود؛ دکتر فرید براتی سده رئیس دبیرخانه سالمندان سازمان بهزیستی کشور که مدتی به عنوان مدیر کل درمان و حمایت های اجتماعی در ستاد مبارزه با مواد مخدر فعالیت کرد. دکتر براتی سده به اولین فعالیت های سازمان بهزیستی در حیطه  ی پیشگیری از اعتیاد در سال  1375 اشاره کرد و اظهار داشت که در تدوین و ابلاغ این طرح ابتدا به صورت متمرکز اقدام شد که پس از گذشت چند سال و با درک ناکارآمدی آن به صورت منطقه ای مجددا تدوین شد. این دکترای روانشناسی در ادامه بحث خود به شرح فراز و نشیب های این طرح با سرکار آمدن دولت های مختلف پرداخت. او از مطرح شدن فعالیت های اجتماع محور سخن به میان آورد که عدم موفقیت آن-ها را علاوه بر نگرش  دولت ها به عوامل دیگری همانند بی توجهی به آموزش مردم، اتخاذ دیدگاه تقلیل گرایانه در سیستم های امور اجتماعی و نهایتا عقیم ماندن طرح های اجتماع محور در حد "آموزش" مرتبط دانست.

نفر بعدی مهدی سروی بود که سخن خود را با معرفی شاخص های مددکاری جامعه ای شروع کرد؛ شاخص هایی چون بسترسازی، ظرفیت سازی، ارزیابی سریع، نیازسنجی، کمیته راهبری و اجرای پروژ های خرد محلی توسط مردم. رئیس کلینیک مددکاری اجتماعی همپا معتقد است فعالیت های محله محور باید توسط مردم و برای مردم اجرا شود و در این مدلِ کار اجتماعی بایستی مردم توانمند شده و در تمام مراحل اجرای طرح مشارکت فعال داشته باشند. او بسترسازی را تربیت مربیانی کارآزموده می داند که بعدا بتوانند اجرا و پیگیری فعالیت های اجتماع محور را بر عهده بگیرند. این کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی آفت کار اجتماع محور را ورود موسساتی به این حوزه می داند که هیچ دانش و تجربه ای در این رابطه ندارند.

در آخر دکتر موسوی چلک رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران به عنوان گرداننده پنل، مهم ترین مولفه ها و اقدامات مددکاری جامعی در حوزه اعتیاد را لزوم تعامل مددکاران اجتماعی با مردم، سازمان ها اعم از دولتی، غیر دولتی، خصوصی، عام المنفعه و غیره؛توجه به سطوح مختلف پیشگیری؛ واقع نگر بودن؛ توجه به ارزیابی و پیوست اجتماعی؛ تاکید بر رویکرد اجتماعی در تعامل با سایر رویکردها؛ توجه به فرهنگ مردم؛ توجه به ظرفیت سازی و بسترسازی در کار اجتماع محور؛ عدم تاکید بیش از حد بر نتایج سریع و عینی؛افزایش مسئولیت اجتماعی؛توجه حساس سازی مسئولین و مردم؛توجه به نیازسنجی و بسترسازی وتاکید بر نقش تسهیل گری مددکاران اجتماعی البته نه به عنوان تنها نقش برشمرد.